ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ

ΕΡΩΤΗΣΗ: Αισθάνομαι μεγάλη την ανάγκη να εμπιστεύομαι, ιδιαίτερα θέλω να μπορέσω να εμπιστευτώ εσένα και υποφέρω που δεν το κάνω αυτό.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι άνθρωποι που εμπιστεύονται τον εαυτό τους μπορούν κι εμπιστεύονται τους άλλους. Οι άνθρωποι που δεν εμπιστεύονται τον εαυτό τους δεν μπορούν να εμπιστευτούν κανένα. Η εμπιστοσύνη προβάλλει μέσα από την εμπιστοσύνη στον εαυτό. Αν δεν εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου, τότε δεν μπορείς να εμπιστευτείς εμένα΄ δεν μπορείς να εμπιστευτείς κανένα. Αν δεν εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου, πώς να εμπιστευτείς την εμπιστοσύνη σου; Για την δική σου εμπιστοσύνη θα πρόκειται. Ισως να εμπιστεύεσαι εμένα, αλλά για τη δική σου εμπιστοσύνη πρόκειται: εμπιστεύεσαι εμένα και δεν εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου. Δεν είναι λοιπόν το ζήτημα εγώ, είναι ένα βαθύ ζήτημα σχετικό με τον εαυτό σου.

Ποιοι είναι οι άνθρωποι εκείνοι που δεν μπορούν να εμπιστευτούν τον εαυτό τους; Κάτι δεν πήγε κάπου καλά. Πρώτον, είναι οι άνθρωποι που δεν έχουν καλή εικόνα για τον εαυτό τους΄ είναι επικριτικοί απέναντι στον εαυτό τους. Αισθάνονται πάντοτε ένοχοι και ότι κάνουν πάντοτε λάθος. Είναι πάντα αμυντικοί και προσπαθούν πάντα να αποδείξουν ότι δεν κάνουν λάθος, νιώθουν όμως βαθιά μέσα τους ότι κάνουν πράγματι λάθος. Είναι οι άνθρωποι από τους οποίους έλειψε κατά ένα τρόπο το περιβάλλον της αγάπης.

Οι ψυχολόγοι λένε ότι ο άνθρωπος που δεν μπορεί να εμπιστευτεί τον εαυτό του είναι επόμενο να έχει κάποιο βαθιά ριζωμένο πρόβλημα με τη μητέρα του. Η σχέση μητέρας-παιδιού κάπου δεν συνέβη όπως θα έπρεπε. Επειδή η μητέρα είναι ο πρώτος άνθρωπος στην εμπειρία του παιδιού΄ αν αγαπάει το παιδί η μητέρα, το παιδί αρχίζει να αγαπάει τη μητέρα και να εμπιστεύεται τη μητέρα. Μέσω της μητέρας το παιδί αποκτά επίγνωση του κόσμου. Η μητέρα είναι το παράθυρο από όπου μπαίνει το παιδί μέσα στην ύπαρξη του κόσμου.

Σιγά-σιγά, αν υπάρχει μια όμορφη σχέση μεταξύ παιδιού και μητέρας, ανταπόκριση, βαθιά ευαισθησία, βαθιά μεταβίβαση ενέργειας, άνθισμα. . . τότε το παιδί αρχίζει να εμπιστεύεται και τους άλλους. Επειδή ξέρει πως η πρώτη εμπειρία ήταν όμορφη, δεν υπάρχει λόγος να σκεφτεί ότι η δεύτερη δεν θα είναι όμορφη. Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύει ότι ο κόσμος είναι όμορφος.

Αν υπήρχε κατά την παιδική σου ηλικία ένα περιβάλλον βαθιάς αγάπης γύρω σου, θα γίνεις θρησκευόμενος άνθρωπος, θα προβάλει η εμπιστοσύνη. Θα εμπιστεύεσαι, η εμπιστοσύνη θα γίνει μια φυσική σου ιδιότητα. Κατά κανόνα, δεν θα δυσπιστείς απέναντι σε κανένα, εκτός κι αν προσπαθήσει κανείς πολύ να σου δημιουργήσει δυσπιστία΄ μόνο τότε δεν θα εμπιστεύεσαι. Θα είναι όμως κατ΄εξαίρεση πράγμα η δυσπιστία. Σε εξαπατάει κάποιος και προσπαθεί πολύ να καταστρέψει την εμπιστοσύνη σου. Ίσως να καταστραφεί η εμπιστοσύνη προς τον άνθρωπο εκείνο, αλλά δεν θα αρχίσεις να μην εμπιστεύεσαι όλη την ανθρωπότητα. Θα πεις, ΄΄Είναι ένας άνθρωπος μόνον αυτός και υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι. Εξ αιτίας ενός μόνο ανθρώπου, γιατί να δυσπιστώ απέναντι σε όλους;΄΄

Αν όμως λείπει η βασική εμπιστοσύνη και κάτι έχει πάει στραβά ανάμεσα σε σένα και τη μητέρα σου, τότε η δυσπιστία γίνεται η βασική σου ιδιότητα. Τότε κατά κανόνα, με φυσικό τρόπο, δυσπιστείς. Δεν υπάρχει ανάγκη να το αποδείξει κάποιος. Δεν έχεις εμπιστοσύνη στους ανθρώπους και τότε, αν θέλει κάποιος να τον εμπιστευτείς, θα πρέπει να δουλέψει πολύ, πάρα πολύ. Κι ακόμη και τότε, θα τον εμπιστεύεσαι υπό όρους. Κι ακόμη και τότε, η εμπιστοσύνη εκείνη δεν θα περιλαμβάνει τα πάντα. Θα είναι πολύ μικρή΄ θα απευθύνεται μόνο σε ένα άνθρωπο. Αυτό είναι το πρόβλημα.

Σε παλιές εποχές, οι άνθρωποι είχαν μεγάλη εμπιστοσύνη. Η σράντα, η εμπιστοσύνη, ήταν μια απλή ιδιότητα. Δεν υπήρχε λόγος να την καλλιεργήσεις. Μάλιστα, αν ήθελε κανείς να γίνει μεγάλος σκεπτικιστής, να αμφισβητεί, τότε χρειαζόταν μεγάλη εκπαίδευση, μεγάλη διάπλαση. Οι άνθρωποι ήταν απλούστατα γεμάτοι εμπιστοσύνη, γιατί οι σχέσεις αγάπης ήταν πάρα πολύ βαθιές. Στο σύγχρονο κόσμο η αγάπη έχει εξαφανιστεί κι η εμπιστοσύνη δεν είναι τίποτε άλλο από την αποκορύφωση της αγάπης, την αφρόκρεμα της αγάπης. Η αγάπη έχει εξαφανιστεί. Τα παιδιά γεννιούνται σε οικογένειες όπου ο πατέρας κι η μητέρα δεν αγαπιούνται. Γεννιούνται τα παιδιά΄ η μητέρα δεν νοιάζεται, δεν ασχολείται με το τι θα τους συμβεί. Ενοχλείται μάλιστα, επειδή αποτελούν ένα είδος αναστάτωσης και αναστατώνουν τη δική της ζωή. Οι γυναίκες αποφεύγουν τα παιδιά και αν τους συμβούν παιδιά, μοιάζει σαν να πρόκειται για κάποιο δυστύχημα. Και υπάρχει μια βαθιά αρνητική στάση. Το παιδί αισθάνεται την αρνητική αυτή στάση΄ δηλητηριάζεται ήδη από την αρχή. Δεν μπορεί να εμπιστευτεί τη μητέρα.

. . . Μια φιλοσοφία δεν γεννιέται μέσα από το τίποτα. Μια φιλοσοφία προέρχεται μέσα από την ύπαρξή σου, τη βιωμένη εμπειρία σου. Αν είχε αγαπήσει βαθιά τη μητέρα τα παιδί και η μητέρα είχε ρίξει βροχή πάνω του την αγάπη της, είναι τούτο η αρχή όλης της εμπιστοσύνης για το μέλλον. Τότε το παιδί θα κάνει πιο πολλές σχέσεις αγάπης με γυναίκες, θα κάνει κι άλλες σχέσεις αγάπης με φίλους, κάποια μέρα θα μπορέσει να παραδοθεί σε ένα Δάσκαλο και, τελικά, θα μπορέσει να διαλύσει εντελώς τον εαυτό του μέσα στο θεϊκό στοιχείο. Αν όμως λείπει ο βασικός συνδετικός κρίκος, τότε λείπουν τα θεμέλια. Τότε προσπαθείς πολύ, αλλά γίνεται όλο και πιο δύσκολο. Αυτό ακριβώς αισθάνομαι για εκείνον που έκανε την ερώτηση.

΄΄ Αισθάνομαι μεγάλη την ανάγκη να εμπιστεύομαι΄΄... ναι, επειδή η εμπιστοσύνη είναι τροφή. Χωρίς εμπιστοσύνη, παραμένεις πεινασμένος, λιμοκτονείς. Η εμπιστοσύνη είναι η λεπτότερη τροφή για τη ζωή. Αν δεν εμπιστεύεσαι, δεν μπορείς να ζεις πραγματικά. Φοβάσαι πάντα΄ σε περιβάλει ο θάνατος, όχι η ζωή. Όταν έχεις μέσα σου βαθιά εμπιστοσύνη, αλλάζει το όλο τοπίο. Τότε βρίσκεσαι στο σπίτι σου και δεν υπάρχει καμιά σύγκρουση. Τότε δεν είσαι ένας ξένος μέσα στον κόσμο. Δεν είσαι από αλλού, δεν είσαι αλλοδαπός. Ανήκεις στον κόσμο, ο κόσμος ανήκει σε σένα. Ο κόσμος είναι χαρούμενος που υπάρχεις΄ ο κόσμος σε προστατεύει. Η αίσθηση αυτή της βαθιάς προστασίας δίνει θάρρος΄ και δίνει θάρρος για να προχωρήσεις σε άγνωστα μονοπάτια.

Όταν η μητέρα βρίσκεται μέσα στο σπίτι, το παιδί έχει θάρρος. Το έχεις προσέξει; Μπορεί να βγει έξω στο δρόμο το παιδί, μπορεί να πάει στον κήπο και μπορεί να κάνει χίλια πράγματα. Όταν δεν βρίσκεται εκεί η μητέρα, κάθεται μέσα, φοβάται. Δεν μπορεί να βγει έξω΄ δεν βρίσκεται εκεί η προστασία του, δεν βρίσκεται εκεί η προστατευτική ατμόσφαιρα. Η ατμόσφαιρα είναι τελείως ξένη.

Αν έχεις ζήσει παιδική ηλικία με βαθιά προσφορά αγάπης κι εμπιστοσύνης προς εσένα, σχηματίζεις μια όμορφη εικόνα για τον εαυτό σου. Κι αν ήταν πραγματικά πολύ αγαπημένοι μεταξύ τους οι γονείς σου κι ήταν ευτυχισμένοι για σένα, διότι ήσουν η κορύφωση της αγάπης τους, το κρεσέντο της αγάπης τους, η πραγμάτωση της αγάπης τους, αν ήταν βαθιά ερωτευμένοι, τότε εσύ αποτελείς το τραγούδι που γεννήθηκε μέσα από την αγάπη τους. Αποτελείς την απόδειξη, την ένδειξη ότι αγαπούσαν ο ένας τον άλλο. Είσαι δημιούργημά τους: νιώθουν ευτυχισμένοι για σένα, σε αποδέχονται και αποδέχονται το πώς είσαι. Ακόμη κι αν προσπαθούν να σε βοηθήσουν, προσπαθούν να σε βοηθήσουν με τρόπο γεμάτο αγάπη. Ακόμη κι αν λένε καμιά φορά, ΄΄Μην το κάνεις αυτό,΄΄ δεν νιώθεις πως σε προσβάλουν. Νιώθεις μάλιστα πως σε φροντίζουν.

Αλλά όταν λείπει η αγάπη και ο πατέρας κι η μητέρα λένε συνεχώς, ΄΄Μην το κάνεις αυτό,΄΄ και ΄΄Κάνε το άλλο,΄΄ σιγά-σιγά το παιδί αρχίζει να μαθαίνει ότι, ΄΄Δεν με αποδέχονται έτσι όπως είμαι. Αν κάνω κάποια πράγματα, με αγαπάνε. Αν δεν κάνω κάποια πράγματα, δεν με αγαπάνε. Αν κάνω κάποια άλλα πράγματα, με μισούν.΄΄

Αρχίζει λοιπόν να συρρικνώνεται. Την καθαρή του ύπαρξη δεν την αποδέχονται και δεν την αγαπούν. Η αγάπη είναι υπό όρους΄ χάνει την εμπιστοσύνη του. Τότε δεν θα μπορέσει ποτέ να έχει όμορφη εικόνα για τον εαυτό του. Γιατί είναι τα μάτια της μητέρας όπου καθρεφτίζεσαι για πρώτη φορά κι αν μπορείς αν δεις ότι υπάρχει εκεί ευτυχία, ευδαιμονία, ενθουσιασμός, μεγάλη έκσταση μόνο και μόνο που σε παρατηρεί, ξέρεις ότι είσαι πολύτιμος, ξέρεις ότι έχεις εγγενή αξία. Τότε είναι πολύ εύκολο να εμπιστεύεσαι, πολύ εύκολο να παραδίνεσαι, γιατί δεν φοβάσαι. Αν όμως ξέρεις ότι κάνεις λάθος, τότε προσπαθείς πάντα να αποδείξεις ότι είσαι σωστός.

Οι άνθρωποι αρχίζουν να φέρνουν αντιρρήσεις. Όλοι εκείνοι που φέρνουν αντιρρήσεις είναι συνήθως άνθρωποι που δεν έχουν καλή εικόνα για τον εαυτό τους. Είναι πολύ αμυντικοί, πολύ εύθικτοι. Αν υπάρχει ένας άνθρωπος γεμάτος αντιρρήσεις κι εσύ πεις, ΄΄Εκανες λάθος στο τάδε πράγμα,΄΄ πέφτει αμέσως πάνω σου, θυμώνει πολύ. Δεν μπορεί να δεχτεί ούτε μια μικρή φιλική παρατήρηση. Αν όμως έχει καλή εικόνα για τον εαυτό του, είναι πρόθυμος να ακούσει, είναι πρόθυμος να μάθει, είναι πρόθυμος να σεβαστεί τη γνώμη των άλλων. Ίσως να έχουν δίκιο, κι ακόμη κι αν έχουν εκείνοι δίκιο κι ο ίδιος έχει άδικο, δεν ανησυχεί, γιατί δεν έχει σημασία αυτό. Στα δικά του μάτια παραμένει καλός.

Οι άνθρωποι είναι εύθικτοι. Δεν θέλουν κριτική, δεν θέλουν να τους λέει κάποιος να κάνουν τούτο, δεν θέλουν να τους λέει κάποιος να κάνουν εκείνο. Και οι άνθρωποι αυτοί νομίζουν ότι δεν μπορούν να αφεθούν επειδή είναι πολύ ισχυροί. Είναι απλώς άρρωστοι, νευρωτικοί. Μόνο ένας ισχυρός άντρας ή γυναίκα μπορεί να παραδίνεται -οι αδύναμοι ποτέ. Γιατί αν παραδοθούν, θα νομίζουν ότι θα γίνει γνωστό σε όλο τον κόσμο πως είναι αδύναμοι.

Ξέρουν πως είναι αδύναμοι, ξέρουν πως έχουν σύμπλεγμα κατωτερότητας, κι έτσι δεν μπορούν να υποκλιθούν μπροστά σου. Τους είναι δύσκολο, γιατί η υπόκλιση σημαίνει πως αποδέχονται ότι είναι κατώτεροι. Μόνο ο ανώτερος άνθρωπος μπορεί να υποκλίνεται΄ οι κατώτεροι άνθρωποι δεν μπορούν να υποκλιθούν ποτέ. Δεν μπορούν να σεβαστούν κανέναν, γιατί δεν σέβονται τον εαυτό τους. Δεν ξέρουν τι θα πει σεβασμός και φοβούνται πάντα να αφεθούν, γιατί αν αφεθούν, σημαίνει για κείνους αυτό πως είναι αδύναμοι.

Αν λοιπόν αισθάνεσαι πως είναι δύσκολο να εμπιστεύεσαι, τότε πρέπει να πας προς τα πίσω. Πρέπει να σκάψεις βαθιά μέσα στις αναμνήσεις σου. Πρέπει να πας στο παρελθόν σου. Πρέπει να καθαρίσεις το νου σου από τις περασμένες εντυπώσεις. Θα πρέπει να έχεις έναν μεγάλο σωρό σκουπίδια από το παρελθόν σου΄ διώξε τα. Το κλειδί για να το κάνεις αυτό είναι το εξής: να πας προς τα πίσω όχι ως μνήμη απλώς αλλά ως επαναβίωση.

Κάνε το να γίνει διαλογισμός σου. Καθημερινά, τη νύχτα, πήγαινε προς τα πίσω επί μια ώρα. Προσπάθησε να ανακαλύψεις όλα όσα συνέβησαν στην παιδική σου ηλικία. Όσο πιο βαθιά μπορέσεις να πας τόσο το καλύτερο΄ γιατί κρύβουμε πολλά πράγματα που έχουν συμβεί, αλλά δεν τους επιτρέπουμε να ανέβουν στο επίπεδο της συνειδητότητας. Άσε τα να ανέβουν στην επιφάνεια. Κάνοντας έτσι κάθε μέρα, θα ανιχνεύεις όλο και πιο βαθιά. Πρώτα θα θυμηθείς κάπου που ήσουν στην ηλικία των τεσσάρων ή πέντε ετών και δεν θα μπορέσεις να πας παραπέρα. Ξαφνικά θα είσαι αντιμέτωπος με ένα Σινικό Τείχος. Προχώρησε όμως. Σιγά-σιγά, θα δεις ότι πηγαίνεις πιο βαθιά: στα τρία σου χρόνια, στα δυο.

Έχουν φτάσει άνθρωποι έως το σημείο εκείνο που γεννιόντουσαν, βγαίνοντας από τη μητρική κοιλιά. Υπήρξαν άνθρωποι που έφτασαν έως τις αναμνήσεις μέσα στην μητρική κοιλιά και υπάρχουν άνθρωποι που έφτασαν πέρα από αυτό, στην προηγούμενη ζωή όταν πέθαιναν.

Αν όμως μπορέσεις να φτάσεις στο σημείο εκείνο όπου γεννιόσουν και μπορέσεις να ξαναζήσεις εκείνη τη στιγμή, θα είναι στιγμή μεγάλης αγωνίας, πόνου. Θα νιώσεις σχεδόν σαν να γεννιέσαι ξανά. Μπορεί να φωνάξεις όπως φώναξε το παιδί για πρώτη του φορά. Θα νιώσεις ασφυκτικά, όπως ασφυκτικά ένιωθε και το παιδί όταν πρώτη φορά βρέθηκε έξω από τη μητρική κοιλιά -διότι για λίγα δευτερόλεπτα δεν μπορούσε να αναπνεύσει. Υπήρχε μεγάλη ασφυξία: έπειτα κραύγασε και ήρθε η αναπνοή και άνοιξαν οι οδοί, άρχισαν να λειτουργούν οι πνεύμονες. Ίσως χρειαστεί να πας έως εκείνο το σημείο.

Από εκεί επιστρέφεις. Πήγαινε ξανά, έλα πίσω, κάθε νύχτα. Θα πάρει τουλάχιστον τρεις με εννέα μήνες και κάθε μέρα θα νιώθεις λιγότερο βάρος, όλο και λιγότερο βάρος και ταυτόχρονα θα προβάλει η εμπιστοσύνη, παράπλευρα. Όταν καθαρίσει το παρελθόν και έχεις δει όλα όσα έγιναν, έχεις απελευθερωθεί από τούτο. Αυτό είναι το κλειδί: αν αποκτήσεις επίγνωση οποιουδήποτε πράγματος που υπάρχει στη μνήμη σου, απελευθερώνεσαι από κείνο. Η επίγνωση απελευθερώνει, η έλλειψη συνειδητότητας δημιουργεί δεσμά. Τότε θα μπορέσει να υπάρξει η εμπιστοσύνη.

Οι ψυχολόγοι το βρήκαν αυτό -ότι η αγάπη είναι τροφή. Μόλις πριν από είκοσι χρόνια, αν έλεγε κάποιος ότι η αγάπη αποτελεί αδιόρατη ζωτικότητα, οι επιστήμονες θα έβαζαν τα γέλια. Θα είχαν σκεφτεί, ΄΄Είσαι ποιητής, ζεις μέσα στις ψευδαισθήσεις και τα όνειρα. Τροφή η αγάπη; Ανοησίες. Τώρα όμως οι επιστημονικοί ερευνητές λένε, ΄΄ Η αγάπη ΕΙΝΑΙ τροφή.΄΄ Οταν δίνεις τροφή σε ένα παιδί, τρέφει αυτή το σώμα του΄ κι αν δεν του δίνεις αγάπη, τότε δεν τρέφεται η ψυχή του. Η ψυχή του παραμένει ανώριμη. Υπάρχουν τώρα τρόποι να μετρήσεις αν αγαπούν ή όχι ένα παιδί, αν του δίνουν τη ζεστασιά που χρειάζεται ή όχι. Μπορείς να δώσεις σε ένα παιδί όλη την τροφή που χρειάζεται, όλη την ιατρική φροντίδα που χρειάζεται, σε ένα νοσοκομείο. Απομάκρυνε μόνο τη μητέρα΄ δώσε του γάλα, φάρμακα, φροντίδα, τα πάντα, αλλά μην το αγκαλιάζεις, μην το φιλάς, μην το αγγίζεις.

Έχουν γίνει πολλά πειράματα. Το παιδί αρχίζει σιγά-σιγά να συρρικνώνεται μέσα του. Αρρωσταίνει και στις πιο πολλές περιπτώσεις πεθαίνει, χωρίς κανένα ορατό αίτιο. ΄Η, αν επιβιώσει, επιβιώνει στο ελάχιστο: γίνεται ανόητο, ηλίθιο. Θα ζήσει, αλλά θα ζει ακριβώς στο περιθώριο. Δεν θα προχωρήσει ποτέ βαθιά μέσα στη ζωή΄ δεν έχει καθόλου ενέργεια. Αν αγκαλιάζεις το παιδί, αν του δίνεις τη ζεστασιά του σώματός σου, είναι τούτο τροφή για το παιδί, πολύ αδιόρατη τροφή. Αυτό το αναγνωρίζουν τώρα σιγά-σιγά.

Ας σου κάνω μια πρόβλεψη: μετά από είκοσι ή τριάντα χρόνια, οι ψυχολόγοι θα μπορέσουν να ανακαλύψουν ότι η εμπιστοσύνη αποτελεί ανώτερη τροφή, μεγαλύτερων δυνατοτήτων -ανώτερη από την αγάπη. . . Σαν την προσευχή. Η εμπιστοσύνη είναι προσευχητικότητα, αλλά είναι πολύ αδιόρατη. Μπορείς να την νιώσεις. Αν έχεις εμπιστοσύνη, θα δεις ξαφνικά ότι με μένα πας σε μια πιο μεγάλη περιπέτεια, η ζωή σου αρχίζει να αλλάζει αμέσως. Αν δεν έχεις εμπιστοσύνη, θα στέκεις εκεί. Μιλώ συνεχώς, σε τραβώ συνεχώς΄ εσύ είσαι κολλημένος -κατά κάποιο τρόπο συνέχεια σου διαφεύγω. Αφησε να προβάλει η εμπιστοσύνη σου. Η εμπιστοσύνη αυτή θα αποτελέσει γέφυρα ανάμεσα σε σένα και σε μένα. Τότε οι κοινές λέξεις γίνονται φωτεινές, τότε η παρουσία μου απλώς μπορεί να είναι μια μητρική κοιλιά και μπορείς να ξαναγεννηθείς.

ΟΧΙ οπως οι άνθρωποι που έχουν εμπιστοσύνη επειδή φοβούνται, επειδή θέλουν κάποιον από τον οποίο να κρεμαστούν, στον οποίο να προσκολληθούν, φοβούνται και θέλουν να κρατήσουν το χέρι κάποιου, κοιτάζουν τον ουρανό και προσεύχονται στο Θεό απλώς για να νιώσουν άφοβοι. Το έχεις προσέξει; Καμιά φορά, όταν περνάς από ένα σκοτεινό δρόμο τη νύχτα, αρχίζεις να σφυρίζεις ή αρχίζεις να τραγουδάς -όχι πως πρόκειται να σε βοηθήσει αυτό. Βοηθάει όμως κατά ένα τρόπο. Όταν τραγουδάς, ζεσταίνεσαι. Όταν τραγουδάς, έχεις μια ασχολία΄ ο φόβος καταπιέζεται. Όταν σφυρίζεις, αρχίζεις να νιώθεις καλά. Ξεχνάς ότι είναι σκοτεινά και ότι είναι επικίνδυνα, αλλά δεν κάνει αυτό κάποια διαφορά στην πραγματικότητα. Αν υπάρχει φόβος και κίνδυνος, αυτός εξακολουθεί και υπάρχει. Υπάρχει μάλιστα περισσότερο, γιατί τον άνθρωπο που είναι απασχολημένος με το τραγούδι μπορεί να τον ληστέψουν πιο εύκολα, επειδή θα είναι σε λιγότερη εγρήγορση. Θα είναι λιγότερο προσεκτικός καθώς σφυρίζει. Δημιουργεί μια ψευδαίσθηση γύρω του με το σφύριγμα. Αν η εμπιστοσύνη σου προβάλει μέσα από το φόβο, καλύτερα να μην την έχεις αυτή την εμπιστοσύνη. Είναι ψεύτικη.

Έχω ακούσει. . .

Ο Μουλά Νασρουντίν ανέβηκε στο κάθισμα του κουρέα και ρώτησε, ΄΄Πού είναι ο κουρέας που δούλευε συνήθως στο διπλανό κάθισμα;΄΄

΄΄Αα, ήταν θλιβερή η περίπτωσή του,΄΄ είπε ο κουρέας. ΄΄Άρχισε να γίνεται πολύ νευρικός κι απελπισμένος που η δουλειά δεν πήγαινε και τόσο καλά κι όταν μια μέρα είπε ένας πελάτης ότι δεν θέλει μασάζ, τρελάθηκε εκείνος κι έκοψε το λαιμό του πελάτη με ένα ξυράφι. Βρίσκεται τώρα στο κρατικό ψυχιατρείο. Με την ευκαιρία, εσείς, κύριε, θέλετε μασάζ;΄΄

΄΄Μα και βέβαια!΄΄ είπε ο Μουλά Νασρουντίν.

Μπορεί από φόβο να λες ΄΄μα και βέβαια΄΄, δεν είναι όμως εμπιστοσύνη αυτό. Η εμπιστοσύνη γεννιέται μέσα από την αγάπη κι αν βλέπεις ότι δεν μπορείς να εμπιστεύεσαι, τότε πρέπει να δουλέψεις πολύ. Έχεις πολύ φορτωμένο παρελθόν, φορτωμένο λάθος. Πρέπει να το καθαρίσεις, να το κάνεις καθαρό.

Osho, The Beloved, Τόμος 2, Ομιλία #4