Ο όρος Ντάρμα Σανσκριτικά: ο Φυσικός Νόμος αναφέρεται στην υφιστάμενη τάξη της Φύσης και της ανθρώπινης ζωής και στην συμπεριφορά που θεωρείται ότι εναρμονίζεται με αυτή την τάξη. Όσον αφορά την
« Όπως ο αδαής εργάζεται με ζήλο και προσκόλληση στο έργο του, για το δικό του καλό, έτσι δρα και ο σοφός αλλά χωρίς προσκόλληση και για το καλό των άλλων. Ο σοφός ας μη μπερδεύει το νου των αδαών που είναι προσκολλημένοι στη δράση, αλλά ας εκτελεί τις πράξεις του με το πνεύμα της Γιόγκα, και ας οδηγεί και άλλους στην ορθή δράση. Εκείνοι που ασκούν συνεχώς τη διδασκαλία Μου με αφοβία και θάρρος, ελευθερώνονται από τα αποτελέσματα της δράσης. Αλλά εκείνοι που αντιδρώντας δεν ακολουθούν τη διδασκαλία Μου, εξαπατώνται σε κάθε γνώση. Μη έχοντας διάκριση, οδηγούνται στην καταστροφή. Ακόμα κι ένας άνθρωπος πνευματικής γνώσης δρα σύμφωνα με τη δική του φύση. Όλα τα όντα ακολουθούν τη φύση. Είναι καλύτερα για τον άνθρωπο να εκτελεί ατελώς το δικό του ντάρμα, παρά να εκτελεί τέλεια το ντάρμα κάποιου άλλου. Είναι καλύτερα να πεθαίνει κανείς με το δικό του ντάρμα.»
(Μπαγκαβάτ Γκιτά, κεφ 3, «Ο Αληθινός Δρόμος της Δράσης»)
ηθική, ορίζεται ως «ορθός τρόπος ζωής» και «ορθή διαγωγή». Όσον αφορά την πνευματικότητα, το ντάρμα μπορεί να οριστεί ως «η Οδός των Ανώτερων Αληθειών».
Η αντίληψη της Σανκριτικής φιλοσοφίας για τους νόμους του σύμπαντος, καθώς και της φιλοσοφίας πολλών άλλων λαών – που τελικά αναφέρουν τα ίδια με διαφορετικές ονομασίες – μπορεί να φωτίσει πολλά σκοτεινά σημεία της σκέψης μας, ή ακόμη να μας γεννήσει καινούργια ερωτήματα, κάνοντάς μας να καταλάβουμε πως τίποτε δεν είναι τυχαίο, πως καθετί έχει την αιτία της ύπαρξής του.
Για τους Ινδούς φιλόσοφους, πριν από την ύπαρξη οποιουδήποτε εκδηλωμένου όντος υπήρχε ένας αιώνιος Συμπαντικός Μοναδικός Νόμος που περιείχε μέσα του τα πάντα. Αυτόν το νόμο ονομάζουν Ντάρμαν και είναι το ένα χωρίς δεύτερο που υπήρχε πάντα, χωρίς να γεννηθεί από πουθενά, είναι η πάντα υπάρχουσα Αιτία χωρίς αιτία. Ο γενικός αυτός Νόμος εκδηλώθηκε σε διαφορετικούς νόμους, τα Ντάρμα. Κάθε Ντάρμα αφορά ένα είδος όντων. Υπάρχει Ντάρμα για την ανθρωπότητα, άλλο για τα ζώα, τα φυτά, τους γαλαξίες κλπ. Για να συλλάβουμε την έννοια του Ντάρμα σε όλη του την έκταση, θα πρέπει αναγκαστικά να αναλύσουμε έννοιες γνωστές από άλλες ομιλίες που έγιναν σε αυτόν τον χώρο.
Καθετί, για να πάρει μια μορφή και οργάνωση ώστε να εκδηλωθεί, χρειάζεται μια Διάνοια. Αυτή η συμπαντική διάνοια που πηγάζει από το Νόμο είναι το ΜΑΧΑΤ. Είναι το αληθινό Φως που όταν από μέσα του περάσουν τα διάφορα Ντάρμα, γίνεται η δημιουργία. Συμβαίνει ό,τι και σε ένα σκοτεινό δωμάτιο όπου δεν διακρίνουμε τίποτε, αν και έχει μέσα διάφορα αντικείμενα – και μόνο με το φως βλέπουμε ότι πραγματικά το εσωτερικό του βρίσκεται σε μια τάξη. Περνώντας από το ΜΑΧΑΤ, το Ντάρμα αναλύεται και έτσι δημιουργείται ο δυαδισμός στον εκδηλωμένο κόσμο. Αυτός ο δυαδισμός είναι ο νόμος του ΚΑΡΜΑ.
Η αντίληψη της Σανκριτικής φιλοσοφίας για τους νόμους του σύμπαντος, καθώς και της φιλοσοφίας πολλών άλλων λαών – που τελικά αναφέρουν τα ίδια με διαφορετικές ονομασίες – μπορεί να φωτίσει πολλά σκοτεινά σημεία της σκέψης μας, ή ακόμη να μας γεννήσει καινούργια ερωτήματα, κάνοντάς μας να καταλάβουμε πως τίποτε δεν είναι τυχαίο, πως καθετί έχει την αιτία της ύπαρξής του.
Για τους Ινδούς φιλόσοφους, πριν από την ύπαρξη οποιουδήποτε εκδηλωμένου όντος υπήρχε ένας αιώνιος Συμπαντικός Μοναδικός Νόμος που περιείχε μέσα του τα πάντα. Αυτόν το νόμο ονομάζουν Ντάρμαν και είναι το ένα χωρίς δεύτερο που υπήρχε πάντα, χωρίς να γεννηθεί από πουθενά, είναι η πάντα υπάρχουσα Αιτία χωρίς αιτία. Ο γενικός αυτός Νόμος εκδηλώθηκε σε διαφορετικούς νόμους, τα Ντάρμα. Κάθε Ντάρμα αφορά ένα είδος όντων. Υπάρχει Ντάρμα για την ανθρωπότητα, άλλο για τα ζώα, τα φυτά, τους γαλαξίες κλπ. Για να συλλάβουμε την έννοια του Ντάρμα σε όλη του την έκταση, θα πρέπει αναγκαστικά να αναλύσουμε έννοιες γνωστές από άλλες ομιλίες που έγιναν σε αυτόν τον χώρο.
Καθετί, για να πάρει μια μορφή και οργάνωση ώστε να εκδηλωθεί, χρειάζεται μια Διάνοια. Αυτή η συμπαντική διάνοια που πηγάζει από το Νόμο είναι το ΜΑΧΑΤ. Είναι το αληθινό Φως που όταν από μέσα του περάσουν τα διάφορα Ντάρμα, γίνεται η δημιουργία. Συμβαίνει ό,τι και σε ένα σκοτεινό δωμάτιο όπου δεν διακρίνουμε τίποτε, αν και έχει μέσα διάφορα αντικείμενα – και μόνο με το φως βλέπουμε ότι πραγματικά το εσωτερικό του βρίσκεται σε μια τάξη. Περνώντας από το ΜΑΧΑΤ, το Ντάρμα αναλύεται και έτσι δημιουργείται ο δυαδισμός στον εκδηλωμένο κόσμο. Αυτός ο δυαδισμός είναι ο νόμος του ΚΑΡΜΑ.
Αυτοί οι φυσικοί νόμοι διδάσκονταν στην αρχαιότητα σε εκείνους τους περισσότερο έτοιμους ανθρώπους και συχνά σε όλους εκείνους γενικά που προσπαθούσαν αληθινά να ερευνήσουν την αιτία και το σκοπό των φυσικών, ψυχικών και νοητικών φαινομένων.
Για την αντίληψη αυτών των φυσικών νόμων χρειάζεται ένας νους που έχει εκπαιδευτεί να βλέπει πέρα από τις πίστεις, προκαταλήψεις, αλλοτριώσεις και προλήψεις,
αν βλέπουμε το ζήτημα με καθαρή διάνοια, είναι αδύνατον να πλησιάσουμε το Νταρμα και το Κάρμα.
Έτσι, οι σοφοί φιλόσοφοι, λένε ότι υπάρχει ένας Απρόσωπος Γενικός Νόμος ή «Ντάρμαν» που κυριαρχεί σε όλο το σύμπαν, σε όλες τις δυνατές του διαστάσεις. Δεν υπάρχει ένας προσωπικός Θεός που αγαπάει, μισεί, προτιμά, εμποδίζει. Αλλά μια Υπέρ-νοητική Πρώτη Δύναμη της Φύσης, κάπως έτσι όπως ο Λόγος του Πλάτωνα στην αρχαιοελληνική εσωτερική παράδοση. Πίσω από την Πρώτη Δύναμη είναι η Αιτία αυτής, που είναι ακόμη Δυαδική (καθαυτή «υποκειμενικά»), και μετά η ΑΙΤΙΑ χωρίς αιτία, δηλαδή η Μοναδική Αλήθεια, ο Μη Αριθμός (μη-δεν) που είναι η αρχή όλων των αριθμών. Μέσα στο Ντάρμαν υπάρχουν διαφορές (ειδικότητες) ή ιδιαίτεροι νόμοι που λέγονται Ντάρμα.
Ανακεφαλαιώνοντας υπάρχουν τρεις τάξεις Ντάρμα, δηλαδή ΟΜΑΔΙΚΟ, ΑΤΟΜΙΚΟ και ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ.
Στη Μπαγκαβάτ Γκιτά, ο Κρίσνα λέει: «Κάθε φορά που οι άνθρωποι βγαίνουν από το Ντάρμα τους και κυριαρχεί η αδικία, τότε εγώ Γεννιέμαι.»
ΟΜΑΔΙΚΟ ΝΤΑΡΜΑ: Είναι το Ντάρμα που περιέχει τα πολυάριθμα όντα του ιδίου είδους ταυτόχρονα. Έτσι εφαρμόζεται σε έναν γαλαξία, σε ένα αστρικό σύστημα, στην ανθρωπότητα αλλά ακόμα και σε μια κοινωνία μυρμηγκιών κλπ. Όταν το Ντάρμα αναφέρεται στην ανθρωπότητα, εφαρμόζεται σε εκείνους τους γενικούς νόμους της φυσικής εξέλιξής της που την κυριαρχούνε στο σύνολό της, ή τουλάχιστον στις μεγάλες ομάδες της. Έτσι λοιπόν θα πούμε για το Ομαδικό Ντάρμα ότι είναι αυτό που επηρεάζει ένα Έθνος, μια χώρα, μια επαρχία, μια οικογένεια κλπ.
ΟΜΑΔΙΚΟ ΚΑΡΜΑ: Τα παραδείγματα που θα μπορούσαμε να πούμε προέρχονται από τις αντιλήψεις που δώσαμε για το Ντάρμα. Μεγάλες, για παράδειγμα, κοσμικές καταστροφές παράγονται από μια παράβαση του νόμου σε αυτό το ίδιο κοσμικό επίπεδο. Η καταστροφή αυτή δίδει τη δυνατότητα να δημιουργηθούν νέες μορφές, μη επηρεασμένες από τα προηγούμενα λάθη και τον εκφυλισμό.
ΑΤΟΜΙΚΟ ΚΑΡΜΑ: Επηρεάζει τις δράσεις του Εγώ, δηλαδή εκείνες τις καλές ή κακές δράσεις που το άτομο-Εγώ κάνει από «βάθος καρδιάς».
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΡΜΑ: Αποκτιέται με τις μικρές καθημερινές και μηχανικές αντιδράσεις. Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος είναι ένα προϊόν του Εαυτού του, γιατί οι περασμένες δράσεις του προσδιορίζουν τις ευκαιρίες του παρόντος. Από το βάθος της ίδιας του της «προσωπικότητας» προέρχονται οι πόνοι και οι αγωνίες του, και ομοίως από τα βάθη του Εγώ του θα προσέλθουν οι σωτήριες λύσεις. Έτσι δεν πιστεύουμε πως κάποιος Θεός ή Διδάσκαλος μπορεί να απελευθερώσει τον άνθρωπο, αλλά μόνο αυτός ο ίδιος μπορεί να ελευθερώσει τον εαυτό του. Διότι αν οι θεοί μπορούσαν να μας λυτρώσουν, ήδη θα το είχαν κάνει χωρίς όρους ή προηγούμενες συμβάσεις, δηλαδή από αγνή Αγάπη. Αλλά επειδή δεν μπορούν, δεν το κάνουν. Οι θεοί και ο Διδάσκαλος μπορούν μόνο να μας δείξουν την Ατραπό, το Δρόμο, που αυτοί οι ίδιοι πάτησαν πριν από εμάς, αλλά δεν μπορούν να τον βαδίσουν για εμάς.
Δίγλωσσο νόμισμα του Μενάνδρου, βασιλιά της Βακτρίας. Η λέξη «ΔΙΚΑΙΟΥ» μεταφράζεται σε «DHARMIKASA», (ακολούθου / υποστηρικτή του Ντάρμα)
Ελληνικό: Νόμισμα του Μενάνδρου Δικαίου
Πλευρά 1: Ο Μένανδρος φορώντας διάδημα. Επιγραφή: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ
Πλευρά 2: Φτερωτή φιγούρα με διάδημα και φοίνικα, με φωτοστέφανο, πιθανώς η Νίκη. Επιγραφή στη γλώσσα Καρόστι: MAHARAJASA DHARMIKASA MENADRASA (ΒΑΣΙΛΕΩΣ, ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ/ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗ ΤΟΥ ΝΤΑΡΜΑ, ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ) φώτο από wikipedia
*Μαχάτ (σανσκριτικός όρος) = Στην κυριολεξία «ο Μεγάλος». Η πρώτη Αρχή συμπαντικής διάνοιας και συνείδησης. Στη φιλοσοφία των Πουράνα, το πρώτο προϊόν της ριζικής φύσης ή Πραντάνα (ίδια με την Μουλαπρακρίτι), παραγωγός του Μάνας ή σκεπτόμενης αρχής, και του Αχανκάρα ή της εγωικότητας και του αισθήματος «εγώ είμαι» (στο κατώτερο μάνας-νοητικό).
Στη Μπαγκαβάτ Γκιτά, ο Κρίσνα λέει: «Κάθε φορά που οι άνθρωποι βγαίνουν από το Ντάρμα τους και κυριαρχεί η αδικία, τότε εγώ Γεννιέμαι.»
ΟΜΑΔΙΚΟ ΝΤΑΡΜΑ: Είναι το Ντάρμα που περιέχει τα πολυάριθμα όντα του ιδίου είδους ταυτόχρονα. Έτσι εφαρμόζεται σε έναν γαλαξία, σε ένα αστρικό σύστημα, στην ανθρωπότητα αλλά ακόμα και σε μια κοινωνία μυρμηγκιών κλπ. Όταν το Ντάρμα αναφέρεται στην ανθρωπότητα, εφαρμόζεται σε εκείνους τους γενικούς νόμους της φυσικής εξέλιξής της που την κυριαρχούνε στο σύνολό της, ή τουλάχιστον στις μεγάλες ομάδες της. Έτσι λοιπόν θα πούμε για το Ομαδικό Ντάρμα ότι είναι αυτό που επηρεάζει ένα Έθνος, μια χώρα, μια επαρχία, μια οικογένεια κλπ.
ΑΤΟΜΙΚΟ ΝΤΑΡΜΑ: Είναι αυτό που οδηγεί και επηρεάζει τις δράσεις του ΕΓΩ – της τριάδας – δηλαδή εκείνου που είναι ο άνθρωπος στο βάθος του εαυτού του και που διατηρείται κατά τις μετενσαρκώσεις του. Είναι το Ντάρμα που παίρνει και θερίζει τα σπουδαιότερα πνευματικά επιτεύγματα (του ανώτερου εαυτού) σε κύκλους χιλιάδων ετών. Είναι ο Ηθικός Νόμος που υπάρχει στο βάθος των συνειδήσεών μας και μένει πάντα ξύπνιος.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΝΤΑΡΜΑ: Επηρεάζει και διοικεί τα γεγονότα της καθημερινής ζωής μέσα σε αυτό τον κόσμο των ασημαντοτήτων και μικροτήτων που γεμίζουν σχεδόν όλες τις ανθρώπινες μέρες. Αποτελείται από μικρά διαστήματα χρόνου και οι κύκλοι του είναι βραχείς και ταχείς.
Θα μπορούσαμε να κάνουμε πολλές άλλες ταξινομήσεις γιατί ακόμη και τα μόρια, τα άτομα, τα υποσωματίδια που αποτελούν τις πυρηνικές υποδομές, διοικούνται από νόμους τόσο αμετάβλητους όσο είναι εκείνοι που κάνουν να περιστρέφονται τα συγκροτήματα των γαλαξιών. Αυτή η γενική περιγραφή μας δίνει όλο το μεγαλείο αυτής της τόσο μεγάλης συμπαντικής αρχής. Θα ρωτήσει ίσως κάποιος: Αν αυτοί οι νόμοι όμως λειτουργήσουν με άριστη αποτελεσματικότητα πάνω σε όλα τα όντα και δεν μπορεί κανείς τους παραβεί, τότε πώς συμβαίνουν τα κοσμικά ατυχήματα που διακόπτουν την προγραμματισμένη εξέλιξη εκατομμυρίων όντων, και γιατί υπάρχει τόσος ανθρώπινος πόνος; Αυτή τη φιλοσοφική δοξασία του Ντάρμα δεν θα μπορούσε να την καταλάβει κανείς χωρίς να γνωρίσει τη συμπληρωματική της, δηλαδή το ΚΑΡΜΑ (σανσκριτική λέξη που σημαίνει δράση).
Το Κάρμα είναι ο νόμος της «Δράσης και Αντίδρασης», δηλαδή αυτό που κάνει κάθε δράση να γίνεται αιτία για μια επόμενη, και αποτέλεσμα μιας προηγούμενης. Έτσι, όλο το σύμπαν είναι δεμένο με αλυσίδες δράσεων. Αν η δράση είναι μέσα στο Ντάρμα, τότε είναι ΟΡΘΗ ΔΡΑΣΗ και δεν δημιουργεί καρπούς. Αλλά αν είναι έξω από το Ντάρμα ή Νόμο, τότε προκαλεί πικρούς καρπούς πόνου, οι οποίοι θα ωθήσουν τον άνθρωπο να φύγει από τον πόνο και να επιστρέψει πάλι στην πορεία του Ντάρμα, στο δρόμο του Νόμου. Ομοίως υπάρχουν τρεις τάξεις Κάρμα: Ομαδικό κάρμα (ή καρμάν), ατομικό κάρμα από «μακρινό κύκλο», και προσωπικό κάρμα από «βραχύ κύκλο».
Ο πόνος είναι «φορέας συνείδησης», είναι η αυτοματοποιημένη προειδοποίηση ότι έχουμε σφάλλει στο δρόμο, ότι έχουμε παραβεί το Ντάρμα, και αυτή η δύναμη καρμικής αντίδρασης (ο πόνος) μας φέρνει πάλι στην ορθή Ατραπό – μέσω της ορθής δράσης ή γιόγκα. Η διδασκαλία της ορθής δράσης είναι πολύ σημαντική για τον μαθητή που αρχίζει τα πρώτα βήματα στην Ατραπό της Μαθητείας για την κατάκτηση της Αλήθειας. Σύμφωνα με τη διδασκαλία αυτή, ο άνθρωπος πρέπει να ακολουθεί το Ντάρμα του, το δρόμο του, και να δρα χωρίς να περιμένει καρπούς από τα έργα του. Απλά να εκτελεί τις απαραίτητες δράσεις που επιβάλλει το Κάρμα του για να μην ξεφύγει από το δρόμο της εξέλιξής του ούτε να επηρεάζεται από το άσχημα ή καλά αποτελέσματα των δράσεών του, γιατί η συνείδησή του θα πρέπει να βρίσκεται πιο ψηλά από τις καθημερινές αποτυχίες ή επιτυχίες.
Ακόμα, σύμφωνα με την ορθή δράση, ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του Ντάρμα που ορίζεται από τα γεγονότα του δικού του κάρμα. Γι’ αυτό πρέπει να ακολουθεί το δικό του δρόμο και να μην επιβουλεύεται το δρόμο των διπλανών του, ακόμα κι αν είναι ευκολότερος από το δικό του.
Δίγλωσσο νόμισμα του Μενάνδρου, βασιλιά της Βακτρίας. Η λέξη «ΔΙΚΑΙΟΥ» μεταφράζεται σε «DHARMIKASA», (ακολούθου / υποστηρικτή του Ντάρμα)
Ελληνικό: Νόμισμα του Μενάνδρου Δικαίου
Πλευρά 1: Ο Μένανδρος φορώντας διάδημα. Επιγραφή: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ
Πλευρά 2: Φτερωτή φιγούρα με διάδημα και φοίνικα, με φωτοστέφανο, πιθανώς η Νίκη. Επιγραφή στη γλώσσα Καρόστι: MAHARAJASA DHARMIKASA MENADRASA (ΒΑΣΙΛΕΩΣ, ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ/ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗ ΤΟΥ ΝΤΑΡΜΑ, ΜΕΝΑΝΔΡΟΥ) φώτο από wikipedia
**«Ο άνθρωπος δεν μπορεί να πετύχει την απελευθέρωση από τη δράση, αν δεν είναι δραστήριος. Επίσης, δεν μπορεί να φτάσει στην τελείωση αν είναι αδρανής. Γι’ αυτό εκτέλεσε την προκαθορισμένη δράση σου, γιατί η δράση είναι ανώτερη από την αδράνεια. Με την αδράνεια δεν μπορείς να συντηρήσεις ούτε καν το σώμα σου. Ο άνθρωπος δεσμεύεται από τα δεσμά του κάρμα, αν δεν εκτελεί τις πράξεις του σαν μια θυσία. Γι’ αυτό, ω Αρζούνα, εκτέλεσε το καθήκον σου δίχως προσκόλληση. Μάθε ότι η δράση ξεπηδά από το Αιώνιο και το Αιώνιο προβάλλει από το Ακατάστρεφτο. Επομένως το Αιώνιο που διαπερνά τα πάντα, είναι πάντοτε παρόν στη θυσία. Εκτελώντας το καθήκον του ο άγιος Τζανάκα και άλλοι άγιοι έφτασαν στο σκοπό. Παρόμοια κι εσύ πρέπει να δρας και να κάνεις το καθήκον σου για το καλό των κόσμων.»
« Όπως ο αδαής εργάζεται με ζήλο και προσκόλληση στο έργο του, για το δικό του καλό, έτσι δρα και ο σοφός αλλά χωρίς προσκόλληση και για το καλό των άλλων. Ο σοφός ας μη μπερδεύει το νου των αδαών που είναι προσκολλημένοι στη δράση, αλλά ας εκτελεί τις πράξεις του με το πνεύμα της Γιόγκα, και ας οδηγεί και άλλους στην ορθή δράση. Εκείνοι που ασκούν συνεχώς τη διδασκαλία Μου με αφοβία και θάρρος, ελευθερώνονται από τα αποτελέσματα της δράσης. Αλλά εκείνοι που αντιδρώντας δεν ακολουθούν τη διδασκαλία Μου, εξαπατώνται σε κάθε γνώση. Μη έχοντας διάκριση, οδηγούνται στην καταστροφή. Ακόμα κι ένας άνθρωπος πνευματικής γνώσης δρα σύμφωνα με τη δική του φύση. Όλα τα όντα ακολουθούν τη φύση. Είναι καλύτερα για τον άνθρωπο να εκτελεί ατελώς το δικό του ντάρμα, παρά να εκτελεί τέλεια το ντάρμα κάποιου άλλου. Είναι καλύτερα να πεθαίνει κανείς με το δικό του ντάρμα.»
(Μπαγκαβάτ Γκιτά, κεφ 3, «Ο Αληθινός Δρόμος της Δράσης»)