Έρωτίδια

Εορταί προς τιμήν του Έρωτος, τα λεγόμενα «Έρωτίδια», εωρτάζοντο στην Αρχαία Ελλάδα κατά τον μήνα Ελαφηβολιώνα, περίπου γύρω στις 10-15 Μαρτίου του σημερινού ημερολογίου.:Γι' αυτό είναι κάπως παράξενο που σήμερα, αντί να εορτάζωμε τα ΕΡΩΤΙΔΙΑ, οι ερωτευμένοι τίθενται υπό την προστασίαν του καθολικού Αγίου Βαλεντίνου.

Η λέξις έρως ετυμολογικώς: Παρατηρούμε ότι ή λέξις έρως αρχίζει από το ΕΡ τής ερωής. Ερωή σημαίνει ορμητική κίνησις. Πράγματι, ό Πλάτων εις τον διάλογον ΚΡΑΤΥΛΟΣ διευκρινίζει ότι ό έρως είναι μία εισροή έξωθεν, όχι οικεία «...έρως δέ, ότι έσρεί (=είσρέει) έξω­θεν και ουκ οικεία έστιν ή ροή αύτη τω έχοντι, αλλ' έπείσακτος δια των ομμά­των, δια ταύτα από του έσρείν, «έσρος" τό γε παλαιόν έκαλείτο, νυν δέ έρως κέκληται...».                                                                                                                                               

Και τό Ετυμολογικόν τό Μέγα: «ή παρά τό είρειν, τό δεσμείν, ό συνδέων ημάς πόθος... ή άπό του Αρης, άρως και έρως... ή παρά τό όρώ, τό βλέπω ό διά τής οράσεως έσγινόμενος τοις ανθρώπεις πόθος...».

Γι' αυτό και ή Γαλλίδα ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγύ έχει γράψει: Στην Γαλλία όλο και περισσότερο χρησιμοποιούν τήν ελληνική λέξη "έρως" αμετάφραστη, "Εros", διότι είναι αδύνατον νά μεταφραστούν μο­νολεκτικά όλα όσα αυτή σημαίνει.

Ερως δεν σημαίνει μόνον αγάπη, επιθυμία, φιλότης, γενικώς τό «ό έρά τις». Ό έρως διά τους Ορφικούς και διά τον Ήσίοδον και διά τον Εμπεδοκλή είναι ή παγκόσμιος έλξις:«Διά τούτον τον έρωτα πάντα ήρμοσται άλλήλοις, ώς έν έρωτι μένη κόσμου στοιχεία θέοντα".

Δηλαδή, εξ αιτίας αυτού τού έρωτος τα πάντα έχουν συναρμοσθή μεταξύ τους, ώστε νά παραμένουν έν έρωτι όλα τά στοιχεία τού κόσμου, της δημιουργίας, τά όποια τρέχουν...:που δώρο άπ' τους αθάνατους στον άνθρωπον εδόθη.

Και ό Ησίοδος.« Η τοι μεν πρώτιστα Χάος γένετ' αυτάρ έπειτα Γαία ευρύστερνος, πάντων έδος ασφαλές αίεί, ήδέ έρος, ός κάλλιστος έν άθανάτοισι θεοίσι...».(Πρόκλος -Όρφ.) (=Βεβαίως, αληθώς, πρώτιστα υπήρξε το Χάος και ακολούθως έπειτα ή Γαία ή εύρύστερνος, έδρα ασφαλής τών πάντων, και ό έρως ό όποιος είναι ό κάλλιστος μεταξύ τών αθανάτων θεών...).

Ας διευκρινίσουμε και τήν διαφορά ανάμεσα στον έρωτα και τήν αγάπη. Ή αγάπη (έκ τού άγαν+πάομαι=άποκτώ, κατέχω) σημαίνει ότι πολύ επιθυμώ νά κα­τέχω το αντικείμενον τού ενδιαφέροντος μου, καί, γιατί όχι, νά κατέχωμαι αντι­στοίχως από αυτό.Σημειωτέον ότι ό διαχωρισμός εννοίας αυτών τών δύο λέξεων (φαινομενικά παρομοίων) ΑΓΑΠΗ καί ΕΡΩΣ, είναι προνόμιον της ελληνικής γλώσσης.

Άλλες σχετικές λέξεις:

Φιλότης. (εκ τού ρ. φιλέω-ώ).

Πόθος, πόθος κυριολεκτικώς είναι το νά επιθυμώ κάποιον ό όποιος είναι απών. Λέγεται καί ποθή.

Στοργή: έκ τού στέργω, όπερ εκ του στέγω=καλύπτω, προφυλάττω.

Άρπυς. έκ τού ρ. αρπάζω, επειδή ό έρως «αρπάζει» τάς φρένας.

Άρμα καί ορμή: έκ τού ρήματος αρμόζω- δηλαδή, συνταίριασμα.

Κλείνοντας αυτό τό μικρό αφιέρωμα σημείωμα ας τελειώσουμε με τήν Σαπφώ καί τον Ευριπίδη:

«έρος δ' έτίναξέ μοι φρένας, ώς άνεμος κατ όρος δρύσιν έμπέτων»

Σαπφούς Μελών Β' 5 «Ό έρως μ' αφάνισε τά λογικά, σαν που ταράζει ό άνεμος τα δέντρα στα βουνά».