ΓΙΟΓΚΑ ΝΙΝΤΡΑ

ΓΙΟΓΚΑ ΝΙΝΤΡΑ

Σουάμι Σατυανάντα Σαρασουάτι

Ομιλία στο Πρώτο Διεθνές Συνέδριο Γιόγκα, Πανεπιστήμιο Γιόγκα του Μπιχάρ, 5 Νοεμβρίου, 1964, αρχικά δημοσιεύθηκε στο YOGA, τεύχος 3, Νο.2, 1965.

Γιόγκα Νίντρα σημαίνει ψυχικός ύπνος. Ο ύπνος ξεκουράζει το σώμα, αλλά η γιόγκα νίντρα ξεκουράζει και το νου και το σώμα. Όταν κοιμάστε, η συνείδησή σας κοιμάται μέσα στο αστρικό σας σώμα, αλλά στη γιόγκα νίτρα η συνείδησή σας παραμένει σε εγρήγορση εντός σας. Η γιόγκα νίντρα εκτελεί δύο ευεργετικές λειτουργίες. Απομακρύνει την κόπωση και τονώνει το σώμα. Τα άγχη και η υπερένταση τής καθημερινότητας δημιουργούν εντάσεις, και αυτές κλέβουν απο το νου τη γαλήνη του. Η γιόγκα νίντρα απομακρύνει τις εντάσεις και αποκαθιστά την ελαστικότητα τού νου σας.

Τα κακά της καθημερινής ζωής εναποτίθενται στον υποσυνείδητο νου μας και σε εύθετο χρόνο ασκούν μια δηλητηριώδη επιρροή στην ψυχοσύνθεσή μας. Όπως ακριβώς το σπίτι μας χρειάζεται να σκουπίζεται καθημερινά ώστε να διατηρείται νοικοκυρεμένο, παρομοίως, προκειμένου να έχουμε μια φυσιολογική προσωπικότητα, οφείλουμε να απομακρύνουμε τα σαμσκάρας, τη νοητική βρωμιά που συσσωρεύεται καθημερινά στο υποσυνείδητό μας. Η γιογκα νίτρα, εκτελεί αυτή την ουσιώδη υπηρεσία για μας, απομακρύνοντας τις νοητικές μας ανωμαλίες και ανοίγοντας το δρόμο για την πνευματική πρόοδο.

Πώς να ασκηθούμε στη γιόγκα νίτρα; Πρώτα κάντε λίγες ασάνες και πραναγιάμες, και συνεχίστε με γιόγκα νίτρα. Την τεχνική αυτή, θα ήταν καλύτερο να τη διδαχθείτε απο τον γκούρου. Όχι πως θα σας βλάψει, εάν την εξασκείσετε χωρίς τη βοήθειά του, αλλά εάν την κάνετε μόνοι σας, οι πιθανότητες είναι κάθε φορά που ξεκινάτε, να καταλήγετε έχοντας αποκοιμηθεί. Τότε δεν θα καταστραφούν τα σαμσκάρας σας και δεν θα παρουσιάσετε πρόοοδο. Για να είναι απόλυτα επιτυχημένη, η γιόκα νίντρα προϋποθέτει ένα πνεύμα κοινωνίας ανάμεσα στον γκούρου και στο μαθητή. Μόνον ο μαθητής που έχει απόλυτο σεβασμό στον γκούρου μπορεί να αποκομίσει τα οφέλη της γιόγκα νίντρα.

Δεν πρέπει να ασκείστε στη γιόγκα νίντρα αμέσως μετά τα γεύματα. Οι ψυχικά ασθενείς πρέπει να την ασκούν τρείς φορές την ημέρα, για μεγαλύτερη διάρκεια, όπως για μια ώρα την κάθε συνεδρία, μετά απο έναν προπαρασκευαστικό γύρο απο ασάνες και πραναγιάμες. Το Τρατακ, θα αυξήσει την επίδρασή της, εάν ασκείστε σε αυτό πριν την γιόκα νίντρα, αλλά αν σας φανεί πολύ δύσκολο τότε μπορείτε να κάνετε τη σμπχαβι μουντρα ή τη νασικαγκρα ντρίστι. Εάν εκτελεστούν αυτά τα προκαταρκτικά , ο γκούρου είναι σε καλύτερη θέση να βοηθήσει τον μαθητή. Η Γιογκα νίντρα είναι μια ψυχο-φυσιολογική θεραπεία.

Τι είναι η γιόγκα νίντρα; Είναι μια κατάσταση κατά την οποία δεν είστε ούτε κοιμισμένοι ούτε ξυπνητοί. Εάν σας πάρει ο ύπνος, δεν είναι γιόγκα νίντρα. Εάν μείνετε ξύπνιοι, ούτε και τότε είναι γιόγκα νίντρα. Εάν καταληφθείτε απο όνειρα, δεν είναι γιόγκα νίντρα. Η γιόγκα νίντρα είναι μια κατάσταση κατά την οποία υπάρχει εγρήγορση στη συνειδητή, υποσυνείδητη και ασυνείδητη περιοχή του νου, σε όλες συγχρόνως. Είναι μια τέλεια θεραπεία. Απομακρύνει όλες τις ψυχολογικές ανωμαλίες και σαμσκάρας και σας βοηθά να γίνετε ο κανονικός, φυσικός εαυτός σας.

Ο Πατάντζαλι προσδιόρισε τη γιόγκα, ως τον έλεγχο των τσιτα βριτις, των νοητικών μεταβολών. Η ορθή συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα των τσιτα βριτις. Ομοίως, η κακή συμπεριφορά είναι και αυτή αποτέλεσμα των τσιτα βρίτις. Το συνειδητό, υποσυνείδητο και ασυνείδητο πεδίο μας, είναι η τσίτα μας. Η ταυτόχρονη εγρήγορση και στις τρεις αυτές περιοχές, είναι Αχαμ ασμι, ή το «εγώ είμαι». Η κατάσταση εκείνη κατά την οποία έχετε επίγνωση, αλλά δεν έχετε επίγνωση ότι έχετε επίγνωση, έρχεται στη γιόγκα νίντρα. Στη συνέχεια, συντελείται εντός σας μια διαδικασία βέβαιου αλλά ανεπαίσθητου εξευγενισμού.

Λέγεται πως ο διαλογισμός δημιουργεί μια φωτιά που κατακαίει τα αμαρτήματά μας. Τί είναι αμαρτία; Αμαρτίες είναι οι πράξεις που δημιουργούν ανησυχία και ανώμαλα αισθήματα στο νου. Οι κυνικοί αντιπαρέρχονται τη λέξη αμαρτία με ένα κοροϊδευτικό χαμόγελο. Κάθε φορά που η συνείδησή σας, σάς ελέγχει για κάποια πράξη σας, η πράξη αυτή είναι αμάρτημα. Οι κυνικοί δεν εξαιρούνται απο αυτόν τον κανόνα. Η αμαρτία υπάρχει ανεξάρτητα απο το αν το παραδέχονται ή όχι. Στον διαλογισμό, η συνείδησή σας εισχωρεί σε ποικίλα στρώματα τού εσώτερού σας εαυτού. Αυτή είναι η φωτιά που κατακαίει το κατακάθι των σαμσκάρας εντός σας. Στη συνέχεια επέρχεται η γιογκική κατάσταση της υπέρτατης γαλήνης και αταραξίας του νου, που περιγράφεται στο δεύτερο κεφάλαιο της Μπάκγβαρντ Γκίτα.

Η γιόγκα νίντρα είναι μία απο τις βασικές τεχνικές , για την επίτευξη αυτής της γαλήνης. Το ιδιαίτερα σημαντικό σημείο στην γιόγκα νίντρα, όπως και σε άλλες διαλογιστικές πρακτικές είναι πως δεν πρέπει να επιτρέψετε στον εαυτό σας να αποκοιμηθεί. Στη γιόγκα νίντρα, ο ύπνος προσπαθεί να σας υπερνικήσει. Εάν μπορέσετε να ξεπεράσετε αυτή την αδυναμία, θα κερδίσετε σε θέληση και μέσα απο τη θέληση θα μπορέσετε να πραγματώσετε σπουδαία πράγματα στη ζωή σας. Εάν ο ύπνος έλθει, συγκεντρωθείτε στο σώμα ή πάνω στον ίδιο τον ύπνο, σαν αυτός να προσπαθεί να σας καταλάβει και εσείς να τον παρακολουθείτε. Εάν αναδυθούν εικόνες μπροστά στο νου σας, συνεχίστε να τις παρακολουθείτε. Στην γιόγκα νίντρα, όταν νιώθετε πως είστε μη συνειδητός, στην πραγματικότητα σημαίνει πως έχετε συνείδηση πως είστε μη συνειδητός.

Εκείνοι που στη γιόγκα νίτρα, ακολουθούν τις οδηγίες του γκούρου κατά γράμμα , έχουν εγγυημένη επιτυχία. Οι συνθήκες ή οι εγκόσμιοι δεσμοί, δεν αποτελούν εμπόδια για την πνευματική πρόοδο. Τα μόνα εμπόδια είναι η ίδια σας η άγνοια και οκνηρία. Οφείλουμε να διαδώσουμε τα αγαθά της γιόγκα νίντρα, όσο ευρύτερα μπορούμε. Πολλές νοητικές και σωματικές δυσλειτουργίες σε νέους και γέρους, θεραπεύονται με τη γιόγκα νίντρα. Είναι μια ψυχοσωματική τεχνική και θα μπορούσε να προσφέρει τεράστιο όφελος στα παιδιά μας, αν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα την συμπεριλάμβαναν στο πρόγραμμά τους.

Πόσο παλιά είναι η γιόγκα νίντρα;

Η πρακτική της γιόγκα νίντρα είναι πολύ παλιά. Μπορείτε ακόμη και τώρα να βρείτε αναφορές σε αυτήν, στα ταντρικά κείμενα. Ωστόσο αυτή την αρχαία ταντρική διδασκαλία, την έχω αναμορφώσει και την έκανα εφαρμόσιμη. Η γιόγκα νίντρα αποσκοπεί στο να χρησιμοποιήσει το νου για να μετουσιώσει τον νου. Με κάποιον τρόπο ανακάλυψα πως η γιόγκα νίντρα ήταν ωφέλιμη για την δική μου προσωπικότητα και κατόπιν είδα πως θα μπορούσε επίσης να είναι χρήσιμη σε ανθρώπους με πνευματικό προσανατολισμό, ειδικά στα αρχικά στάδια. Φυσικά δεν είχα νοητικά ή σωματικά προβλήματα ως τέτοια, αλλά όλοι έχουν πνευματικά προβλήματα. Επομένως, ανακάλυψα την γιογκα νίντρα για τον εαυτό μου, έτσι ώστε να λύσω τα πνευματικά μου προβλήματα.

Ποιά είναι η διαφορά ανάμεσα στη γιόγκα νίντρα και στην ψυχανάλυση;

Στη γιόγκα νίντρα δεν υπάρχει στην πραγματικότητα καμμία επίγνωση των εμπειριών, ενώ στην ψυχανάλυση έχετε αντίληψη όλων όσα συμβαίνουν, αλλά την ίδια ώρα τα προβλήματα και τα συμπλέγματα έρχονται στην επιφάνεια και γίνονται αντικείμενο εξέτασης. Κατά τη διάρκεια της γιόγκα νίντρα, τα εγγενή προβλήματα και συμπλέγματα τού νου, διαλύονται απο μόνα τους μέσα σε καταστάσεις βαθιάς χαλάρωσης. Παρόλα αυτά στην ψυχανάλυση η διαδικασία είναι πολύ παρατεταμένη και τελικά τίποτα δεν επιλύεται. Ο σκοπός είναι ο ίδιος, αλλά η γιόγκα νίντρα είναι πολύ εύκολη. Δεν είναι διαδικασία ιδιαίτερα τεχνική ούτε πολύπολοκη. Σχεδόν ο καθένας μπορεί να την κάνει μετά απο λίγη εξάσκηση.

Ποιά είναι η διαφορά ανάμεσα στη γιόγκα νίντρα και στον υπερβατικό διαλόγισμό;

Ο υπερβατικός διαλογισμός είναι ένας συνδυασμός απο μάντρα και άνταρ μον, που σημαίνει πως συνεχίζετε να ασκείστε σε ένα συγκεκριμένο μάντρα, έχοντας επίγνωση όλων όσα συμβαίνουν στο νου σας. Στη γιόγκα νίντρα δεν χρησιμοποιείτε κάθολου μάντρα, αλλά χρησιμοποιείτε τον ίδιο σας το νου, χωρίς να εισάγετε ο,τιδήποτε εξωτερικό που να σας επηρρεάζει. Στη γιόγκα νίντρα έχετε δημιουργήσει ένα σύστημα για τον εαυτό σας, μια συγκεκριμένη σειρά πρακτικών που κυμαίνονται απο δεκαπέντε λεπτά ως μισή ώρα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου καθοδηγείτε το νου σας, όπως θα καθοδηγούσατε το μωρό σας ή οποιονδήποτε άλλον, απο το ένα σημείο στο άλλο και στο επόμενο. Έτσι, στη γιόγκα νίντρα στην πραγματικότητα εκπαιδεύετε το νου, συνειδητά. Προχωράτε το νου βήμα βήμα, απο σημείο σε σημείο. Δεν επιτρέπετε στο νου σας να καλπάζει ξέφρενα, ενώ στον υπερβατικό διαλογισμό, μονάχα ασκείστε στο μάντρα και εάν ο νους απλά διασκορπίζεται, συνεχίζετε να τον παρατηρείτε. Αυτή είναι η βασική διαφορά.

From: Yoga Magazine, Yoga nidra, Yoga Mag, P.3, May 2005



Τεχνική βαθιάς χαλάρωσης Βιβλίο (μαζί με CD πρακτικής)

Η Γιόγκα Νίντρα είναι μια απλή αλλά ταυτόχρονα βαθιά τεχνική, την οποία διασκεύασε ο Σουάμι Σατυανάντα Σαρασουάτι από την παραδοσιακή ταντρική πρακτική της νυάσα. Το βιβλίο αυτό επεξηγεί τη θεωρία της Γιόγκα Νίντρα τόσο με γιογκικούς όσο και με επιστημονικούς όρους και περιλαμβάνει απομαγνητοφωνημένα μαθήματα από τη διδασκαλία στην τάξη. Παρουσιάζει επίσης τις πολλαπλές εφαρμογές αυτής της ευέλικτης τεχνικής, η οποία έχει χρησιμοποιηθεί στη βαθιά χαλάρωση, στη διαχείριση και τη θεραπεία του άγχους, στην ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, στην εναρμόνιση των βαθύτερων ασυνείδητων δυνάμεων και στην αφύπνιση του εσωτερικού δυναμικού και, επίσης, ως τεχνική διαλογισμού.Το βιβλίο περιλαμβάνει εκτενή παρουσίαση επιστημονικών ερευνών και παρουσιάζει τις πολλαπλές εφαρμογές αυτής της ευέλικτης τεχνικής, η οποία έχει χρησιμοποιηθεί στη βαθιά χαλάρωση, στη διαχείριση και τη θεραπεία του άγχους, στην ενίσχυση της μαθησιακής διαδικασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, στην εναρμόνιση των βαθύτερων ασυνείδητων δυνάμεων και στην αφύπνιση του εσωτερικού δυναμικού και, επίσης, ως τεχνική διαλογισμού.

http://www.garudahellas.gr/en/books-biblia-vivlia/detail/1---greek-books/flypage/4-----cd-.html?sef=hcfp

Γιογκα Νιντρα. μια μεθοδος χαλαρωσης

Η Γιόγκα αποτελεί παραδοσιακά, εδώ και αρκετούς αιώνες, μια αποδεδειγμένη μέθοδο της Ινδικής φιλοσοφίας για χαλάρωση και συγκέντρωση, ώστε μέσω αυτής να επιτευχθεί ο αποτελεσματικότερος έλεγχος των νοητικών και κατ' επέκταση των σωματικών λειτουργιών.

 Απο την Βούλα Ουγκρενίδου, πτυχιούχο Φυσικής Αγωγής, αθλήτρια και δασκάλα της Γιόγκα, πήρα αυτό το πολύ ενδιαφέρον κείμενο, που αναφέρεται σ' αυτήν την μέθοδο της Γιόγκα.

Η Γιόγκα Νίντρα ως μέθοδος βαθιάς σωματικής, νοητικής και συναισθηματικής χαλάρωσης

και η εφαρμογή της στον αγωνιστικό αθλητισμό

Η Γιόγκα Νίντρα είναι μια τεχνική βαθιάς χαλάρωσης. Η συστηματική εφαρμογή της επιφέρει στον ασκούμενο πλήρη σωματική, νοητική και συναισθηματική χαλάρωση. Υποστηρίζεται ότι η επιλεκτική εφαρμογή της Γ.Ν. στον αγωνιστικό αθλητισμό με βάση τα ευρήματα των νευροεπιστημών και τα αποτελέσματα της εφαρμογής της τεχνικής στον ιατρικό χώρο, μπορεί να βοηθήσει στη φυσική αποκατάσταση του αθλητή μέσω της προοδευτικής ψυχοσωματικής χαλάρωσης που επιφέρει και επίσης στην ενίσχυση του αγωνιστικού του στόχου, μέσω της δυνατότητας που παρέχεται για "προγραμματισμό θετικού αποτελέσματος". 

Ταυτόχρονα η Γιόγκα Νίντρα δημιουργεί τις ψυχοφυσιολογικές προϋποθέσεις για την καλλιέργεια διαφόρων ψυχολογικών δεξιοτήτων όπως η ανάπτυξη της ικανότητας αυτοσυγκέντρωσης, της ικανότητας νοερής απεικόνισης κ.ά.

Σ΄ αυτό το άρθρο παρουσιάζεται και αναλύεται η Γιόγκα Νίντρα, μία τεχνική του συστήματος της Σατυανάντα Γιόγκα, κάτω από το πρίσμα των προοπτικών βοήθειας της εφαρμογής της στον αθλητικό χώρο. Με τη μέθοδο αυτή οι αθλητές υψηλού επιπέδου μπορούν να μάθουν να χαλαρώνουν πλήρως και να αποκομίζουν τα αναμφιβόλως πολλά οφέλη της χαλάρωσης στο ψυχοσωματικό επίπεδο και στις ψυχικές διαδικασίες, πριν και κατά την διάρκεια του αγώνα και της προπόνησης, καθώς επίσης και μετά.

Η δυνατότητα να μεταβάλουμε ενεργητικά μόνοι μας ψυχοφυσιολογικές διαδικασίες στον οργανισμό –μέχρι κάποια όρια- με μεθόδους που έχουν ψυχική επίδραση για να μπορούμε να έχουμε καλύτερο αυτοέλεγχο, έχει βασική και επίκαιρη σπουδαιότητα, καθώς και αποφασιστική σημασία από άποψη προοπτικής για όλους τους τομείς της κοινωνικής μας ζωής. Ειδικά για τον αθλητισμό η δυνατότητα αυτή αποτελεί σήμερα ένα σημαντικό απόθεμα ικανοτήτων (επιδόσεων), το οποίο αξιοποιείται ολοένα και περισσότερο από τις προηγμένες αθλητικά χώρες για τη μακροπρόθεσμη βελτίωση των επιδόσεων και για την άμεση αγωνιστική προετοιμασία. Η βελτίωση του επιπέδου των γνώσεων της βιοκινητικής και η επιστημονική θεμελίωση της προπόνησης από ιατρική και βιολογική σκοπιά φανερώνουν ότι η αποφασιστική άνοδος της απόδοσης στις περισσότερες των περιπτώσεων μπορεί να προκύψει μόνο από την ιδανική διάθεση των εσωτερικών, δηλαδή των ψυχικών προϋποθέσεων. Κατά τον Osterwalder & Gubelmann ένας από τους παράγοντες για ιδανική αθλητική απόδοση είναι η ψυχορρύθμιση.

Ο όρος ψυχορρύθμιση αναφέρεται σε όλες εκείνες τις τεχνικές και της μεθόδους εξωτερικής επιρροής ή αυθυποβολής , που με την εφαρμογή και τη βοήθεια τους επιχειρείται ο συνειδητός επηρεασμός ψυχοφυσιολογικών λειτουργιών και ψυχικών διαδικασιών. Η εφαρμογή των ψυχορρυθμιστικών μεθόδων στον αθλητισμό και ιδιαίτερα στον αγωνιστικό αθλητισμό δίνει την δυνατότητα για αυτορρύθμιση, χαλάρωση και μεγιστοποίηση ορισμένων ψυχικών ιδιοτήτων και ψυχοφυσιολογικών ικανοτήτων.

Υπάρχει μια πληθώρα ψυχορρυθμιστικών μεθόδων και παραλλαγών που εφαρμόζονται στον αθλητισμό και η ταξινόμηση τους μπορεί να γίνει κάτω από διαφορετικό πρίσμα. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκονται οι γνωστικές μέθοδοι (π.χ. νοερή προπόνηση), οι φαρμακευτικές μέθοδοι, οι μέθοδοι βιοανατροφοδότησης, οι μέθοδοι που απευθύνονται στο νευροφυτικό σύστημα (π.χ. αυτογενής εξάσκηση, διαλογισμός, γιόγκα), και διάφορες άλλες απλές τεχνικές. (Αναστ. Β. Σταλίκας, 1991 ; Σ. Μπάουμαν & Χ. Τσορμπατζούδης, 1995).

Στα πλαίσια αυτών των ψυχορρυθμιστικών μεθόδων μπορεί να ενταχθεί και η Γιόγκα Νίντρα ως μια ολιστική μέθοδος βαθιάς ψυχοσωματικής χαλάρωσης και ως ένας εύκολος τρόπος διαλογισμού. Η γιόγκα στην παγκόσμια βιβλιογραφία συμπεριλαμβάνεται στις μεθόδους ψυχορρύθμισης. Ωστόσο υπάρχει μια πληθώρα τεχνικών καθώς επίσης και πολλά συστήματα (είδη) Γιόγκα που χρησιμοποιούν αυτές τις τεχνικές για διάφορους σκοπούς. Η μέθοδος Γιόγκα νίντρα της Σατυανάντα γιόγκα είναι μια τεχνική με συγκεκριμένους ψυχοφυσιολογικούς στόχους καθώς επίσης και θεραπευτικούς και ανήκει στις πλέον διαδεδομένες μεθόδους χαλάρωσης για την αντιμετώπιση του στρες και των συνεπειών του και γενικά για την αυτορρύθμιση του ατόμου.

Γιόγκα Νίντρα

Ιστορική επισκόπηση

Η Γιόγκα Νίντρα είναι μια ειδική τεχνική της Σατυανάντα Γιόγκα. Αυτό το είδος Γιόγκα αποτελεί ένα σύστημα ολιστικής προσέγγισης του ανθρώπου που στοχεύει στην εξισορρόπηση του σωματικού, νοητικού, συναισθηματικού και πνευματικού επιπέδου της ανθρώπινης ύπαρξης και συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη της επίγνωσης. Η Σατυανάντα Γιόγκα στηρίζεται σε μια φιλοσοφία που προάγει και καλλιεργεί ένα φυσικό, υγιεινό και ισορροπημένο τρόπο ζωής. Η έννοια ισορροπία αναφέρεται στην κατάσταση εκείνη όπου το σώμα, o νους και το συναίσθημα λειτουργούν μεταξύ τους και σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον σαν ένα σύστημα , αρμονικά και συντονισμένα. Το σύστημα αυτό δεν έχει καμιά θρησκευτική, φυλετική ή πολιτική χροιά και ενθαρύνει την επιστημονική προσέγγιση και την έρευνα σε όλες τις περιοχές εφαρμογής του.

Η Γιόγκα Νίντρα έχει την προέλευση της σε μια αρχαία ταντρική τεχνική διαλογισμού, την Νυάσα, η οποία τροποποιήθηκε από τον Ινδό Διδάσκαλο της Γιόγκα Swami Satyananda Saraswati το 1962. Ο Swami Satyananda αναγνώρισε την ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου ο οποίος δέχεται καθημερινά από το περιβάλλον του στρεσογόνα ερεθίσματα, για μια μέθοδο βαθιάς χαλάρωσης σε όλα τα επίπεδα, έτσι ώστε να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις συνέπειες της έντασης και του στρες. Έδωσε λοιπόν στην αρχαία τεχνική μια απλή και αποτελεσματική μορφή για καθημερινή χρήση. Από τότε άρχισε να εφαρμόζει και να διδάσκει την Γ.Ν. στους μαθητές του ανα τον κόσμο. Σήμερα η τεχνική διδάσκεται στο πανεπιστήμιο του BSY , στις ακαδημίες Σατυανάντα γιόγκα και στα εξουσιοδοτημένα από το BSY κέντρα γιόγκα σε ειδικούς κύκλους εκπαίδευσης εισηγητών γιόγκα. Η Γ.Ν. αποτελεί αναπόσπαστο μέρος κάθε κλασσικής τάξης Σατυανάντα Γιόγκα σε όλο τον κόσμο . Τα αποτελέσματα της τεχνικής ερευνώνται στον χώρο της ιατρικής, της ψυχιατρικής, της εκπαίδευσης κ.α΄. Λεπτομέρειες σχετικά με την Γ.Ν. μπορεί να βρεί κανείς στις δημοσιεύσεις του BΙΗΑR SCHOOL OF YOGA (BSY).

Σκοπός

Ετυμολογικά Γιόγκα Νίντρα σημαίνει ‘συνειδητός ύπνος’ δηλαδή μια κατάσταση όπου το άτομο είναι βαθιά χαλαρωμένο όπως όταν κοιμάται και ταυτόχρονα είναι συνειδητό και έχει πλήρη επίγνωση (αυξημένη αντιληπτική ικανότητα) (in Sw. Satyananda’s yoga nidra. Bihar School of yoga, 1998). Στην ψυχολογία η κατάσταση αυτή ονομάζεται υπναγωγική . Είναι μια μέθοδος που έχει σαν στόχο μέσα από την συστηματική εφαρμογή της να οδηγήσει τον ασκούμενο σε βαθιά χαλάρωση στο σωματικό, νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο, απελευθερώνοντάς τον από την ένταση και το στρες που συσσωρεύονται στα αντίστοιχα επίπεδα. Ο μηχανισμός της τεχνικής βασίζεται πάνω στη φιλοσοφία της Γιόγκα, που όπως και η σύγχρονη ψυχολογία, αναφέρει τρεις τύπους έντασης που είναι υπεύθυνοι για τα περισσότερα ψυχοσωματικά προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου: την μυϊκή ή φυσική, την νοητική και την συναισθηματική ένταση. Αυτές οι εντάσεις μπορούν να απελευθερωθούν σταδιακά μέσω της συστηματικής εξάσκησης στην Γ.Ν.(in Sw. Satyananda’s yoga nidra. Bihar School of yoga, 1998).

Η βαθιά ψυχοσωματική χαλάρωση που δημιουργείται στον ασκούμενο με την συστηματική εφαρμογή της τεχνικής την καθιστά και ως μια δυναμική μέθοδος εκπαίδευσης του νου (στα υψηλότερα στάδια γίνεται μια μέθοδος διαλογισμού). Αυτό δημιουργεί τις προϋποθέσεις (το απαραίτητο υπόβαθρο) για την καλλιέργεια διαφόρων ψυχολογικών δεξιοτήτων και βοηθά στον σχηματισμό της ‘Απόφασης’ ή ‘Sankalpa’ στην σανσκριτοκή ορολογία (in Sw. Satyananda’s yoga nidra. Bihar School of yoga, 1998) που είναι το ίδιο με τον ΄Προγραμματισμό Θετικού Αποτελέσματος’ (Μ.Κ. Ζαφρανά, 2001) για τον οποίο θα γίνει λόγος παρακάτω.

Σύντομη περιγραφή της Γιόγκα Νίντρα

Η τεχνική διαρκεί από 20 έως 40 λεπτά και συνήθως περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια :

1. Στάδιο προετοιμασίας. Ο ασκούμενος ξαπλώνει σε μια καλά καθορισμένη στάση χαλάρωσης, ύπτια, τη ‘shavasana’, κλείνει τα μάτια του και προετοιμάζεται από τον εκπαιδευτή να απομονωθεί από το εξωτερικό περιβάλλον και να ηρεμήσει. Διατηρεί τη στάση αυτή σε όλη την διάρκεια της τεχνικής.

2. Στάδιο ‘Sankalpa’ ή ‘Προγραμματισμού Θετικού Αποτελέσματος’. Σε αυτό το σημείο επιλέγεται από τον ασκούμενο συνειδητά και επαναλαμβάνεται νοερά ο στόχος που θέλει να πετύχει στο μέλλον.

3. Στάδιο καθοδήγησης της επίγνωσης στο σώμα. Αυτό είναι το πιο σημαντικό στάδιο για την σωματική χαλάρωση. H προσοχή συστηματικά καθοδηγείται σε διάφορα μέρη του σώματος με μια συγκεκριμένη σειρά που αντιστοιχεί στο ‘ανθρωπάριο του ‘Penfield’ που βρίσκεται στον κινητικό φλοιό ( ‘motor homunculus’ ή ‘little man’ ). Το αποτέλεσμα μέσα από διάφορους μηχανισμούς είναι η φυσική χαλάρωση.

4. Στάδιο επίγνωσης της αναπνοής. Ο ασκούμενος παρατηρεί τον φυσικό ρυθμό της αναπνοής και αποκτά επίγνωση της κάθε εισπνοής και εκπνοής μέσω νοητικού μετρήματος. Η παρατήρηση της αναπνοής γίνεται σε διάφορα μέρη του σώματος. π.χ. στα ρουθούνια, στον θώρακα, στο διάφραγμα κ.ά. Με αυτόν τον τρόπο εμβαθύνετε η σωματική χαλάρωση και διατηρείται ο νους αποσπασμένος από τα εξωτερικά ερεθίσματα )

5. Στάδιο ‘ζεύγη αντίθετων αισθημάτων και συναισθημάτων’. Ο ασκούμενος καλείται να ανακαλέσει στη μνήμη τον και να βιώσει ζεύγη αντίθετων συναισθημάτων και αισθημάτων π.χ. κρύο-ζέστη, πόνος ευχαρίστηση, με σκοπό την απομάκρυνση τους από το συνειδητό και υποσυνείδητο επίπεδο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την συναισθηματική του χαλάρωση.

6. Στάδιο οραματισμού ή αλλιώς απεικόνισης. Αφού μέσω των προηγούμενων σταδίων έχει επιτευχθεί η σωματική και συναισθηματική χαλάρωση, ο ασκούμενος καλείται να οραματισθεί συγκεκριμένες εικόνες (αντικείμενα, καταστάσεις, ιστορίες). Οι εικόνες αυτές αποτελούν σύμβολα που ανασύρουν βαθιά ριζωμένες εντυπώσεις από το υποσυνείδητο και το ασυνείδητο. Η πρακτική του οραματισμού αναπτύσσει την αυτεπίγνωση και χαλαρώνει τον νου απελευθερώνοντας τον από ενοχλητικό ή επώδυνο υλικό. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η νοητική χαλάρωση. Βέβαια σ’ αυτό το στάδιο (όπως και σε όλα τα υπόλοιπα) φτάνουμε προοδευτικά. Έτσι για τον οραματισμό στα αρχικά στάδια της τεχνικής χρησιμοποιούνται κάποιες απλές εικόνες ώστε ο ασκούμενος να ενεργοποιήσει την φαντασία του και να μάθει πάλι να απεικονίζει νοερά εικόνες όπως όταν ήταν παιδί. Σιγά-σιγά αναπτύσσεται τόσο πολύ η ικανότητα αυτή και οι εικόνες γίνονται τόσο ζωηρές ώστε η απεικόνιση γίνεται εμπειρία. Στο τέλος χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες εικόνες για την κάθε περίπτωση ασκουμένου.

7. Στάδιο ‘Sankalpa’ ή ΄Προγραμματισμού θετικού αποτελέσματος’. Πριν το τέλος της τεχνικής και όταν πλέον έχει δημιουργηθεί μια κατάσταση πολύ βαθιάς χαλάρωσης (σωματικής, συναισθηματικής, νοητικής) επαναλαμβάνεται πάλι νοερά ο στόχος που είχε στην αρχή επιλεχθεί συνειδητά από τον ασκούμενο.

8. Στάδιο τερματισμού. Γίνεται τερματισμός της τεχνικής με αργή και σταδιακή επαναφορά του ασκούμενου.

Η μέθοδος τροποποιείται σε κάποια στάδια, ανάλογα με το επίπεδο των ασκούμενων και το σκοπό για τον οποίο εφαρμόζεται. Η εκμάθηση της είναι εύκολη και γρήγορη. Η παρουσία δασκάλου στα αρχικά στάδια είναι απαραίτητη αλλά γενικά ενθαρρύνεται η αυτεξάσκηση. Τα αποτελέσματα είναι άμεσα από την πρώτη φοράׂωστόσο η συστηματική εφαρμογή της έχει αθροιστικά αποτελέσματα. Βέβαια η πρόοδος της τεχνικής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που σχετίζονται με τον ασκούμενο, τον εκπαιδευτή καθώς και με την σχέση μεταξύ των δύο. Για την εφαρμογή της δεν απαιτείται κανένας ιδιαίτερος εξοπλισμός εκτός από ένα στρωματάκι γυμναστικής για να ξαπλώσει o ασκούμενος, σε ύπτια θέση. Εφαρμόζεται γρήγορα και εύκολα σε ένα ήσυχο χώρο. Η τεχνική της Γιόγκα Νίντρα περιγράφεται αναλυτικά στο Βιβλίο Yoga Nidra του Sw. Satyananda Saraswati, Bihar School of yoga 1998.

Οφέλη από την εφαρμογή της τεχνικής

Τα κυριότερα οφέλη της Γ.Ν. συνοψίζονται στα παρακάτω:

α) Η Γιόγκα Νίντρα οδηγεί σε μια κατάσταση πολύ βαθιάς χαλάρωσης.

β) Η συστηματική εφαρμογή της μεθόδου στον χώρο της ιατρικής έχει ψυχοφυσιολογικά αποτελέσματα και συμβάλει στην βελτίωση ορισμένων ψυχοσωματικών ή στρεσογενών ασθενειών.

γ) Η νοητική κατάσταση που προκαλείται στην Γιόγκα Νίντρα είναι ευνοϊκή για ‘Προγραμματισμό Θετικού Αποτελέσματος’ (‘sankalpa’ ή άπόφαση’) και για την καλλιέργεια διαφόρων ψυχολογικών δεξιοτήτων.

Αναλυτικά:

α) Η Γιόγκα Νίντρα οδηγεί σε πολύ βαθιά χαλάρωση.

Η συχνότητα της εγκεφαλικής δραστηριότητας χωρίζεται σε τέσσερα είδη. Κάθε ένα από αυτά δίνει την δυνατότητα πρόσβασης σε διαφορετικές ικανότητες, δυνατότητες, ταλέντα (Caine & Caine,1991; Diamond,1987; Gazzaniga,1985) όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ Βήτα Άλφα Θήτα Δέλτα

ΚΥΚΛΟΣ / ΛΕΠΤΟ 13 – 30 8 – 12 4 – 7 0.5 – 3

ΕΠΙΠΕΔΑ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑΣ Κανάλι δράσης Επιτελεί μάθηση ---------- Κανάλι χαλάρωσης ---------- Κανάλι υψηλής δημιουργικότητας Κατασκευή δομών ----------- Ύπνος

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ Κατάσταση άγχους, Ενεργοποίηση πέντε αισθήσεων Λογική, κριτική σκέψη Αναγνωρίζει μόνο την εξωτερική πραγματικότητα ---------- Κατάσταση μετάβασης στη χαλάρωση Αναζήτηση τρόπων δράσης ---------- Έδρα ανώτερων δεξιοτήτων Αποκτάται μέσω εξάσκησης Επίλυση προβλημάτων Δυνατότητα για ‘Πρόγραμμα θετικού αποτελέσματος’ Επιφέρει τις υψηλότερες αποδόσεις ---------- Βαθύς ύπνος

Πίν.1: Τύπος εγκεφαλικών κυμάτων (Μ. Κάτσιου Ζαφρανά, 2001)

Σε ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα κατά την διάρκεια της Γιόγκα Νίντρα σημειώθηκε εγκεφαλική δραστηριότητα όπου φαίνεται η επικράτηση της συχνότητας των εγκεφαλικών κυμάτων α εναλλασσόμενης με κύματα θ (Dr A.K. Gosh, 1998; Mandlik, Dr. P.Jain Dr. K.Jain) . Όπως φαίνεται και στον πίνακα 1 τα κύματα α είναι ενδεικτικά της μετάβασης στην κατάσταση χαλάρωσης.

β) Εφαρμογή της Γιόγκα Νίντρα στον χώρο της Ιατρικής

Οι τεχνικές χαλάρωσης έχουν αποδειχτεί ωφέλιμες :

-στην βοήθεια υψηλών επιπέδων ανησυχίας κατ νευρωτικής συμπεριφοράς (Matthew, 1981)

-στην αντιμετώπιση της αϋπνίας (Shealy, 1998)

-στην αντιμετώπιση του πόνου (Karat-Zin, 1982)

-στην αντιμετώπιση του άσθματος (Erskine & Schonell, 1981 )

-στη ρύθμιση της υπερχοληστερημίας σε καρδιακούς ασθενείς (Cooper & Aygen, 1979)

-στις ενοχλήσεις του πάχος εντέρου (Jansson, 1979)

κ.ά.

Συγκεκριμένα η Γιόγκα Νίντρα ως μέθοδος χαλάρωσης είναι το πιο διαδεδομένο

προληπτικό μέτρο για την ανακούφιση των συσσωρευμένων εντάσεων (Carrington at α11, 1980 )

'Έχει αποδειχτεί ωφέλιμη:

-στην ανάπτυξη της αυτεπίγνωσης (Gerstern,1978)

-στη μείωση της έντασης (Bahrke M.S.,1979)

-στη μείωση της επιθετικότητας και της ανησυχίας (Bhushan & Sinha, 2000)

-σε ψυχολογικές διαταραχές (Matthew, 1981)

-στην αντιμετώπιση του άσθματος (Gupta, 1979)

-στην αντιμετώπιση της υπέρτασης (Jacob, Kraemrr & Agras,1977; Lancet,1975; Datey & Bhagat, 1977)

-στην πρόληψη και βοήθεια στη Θεραπεία ισχαιμικών καρδιοπαθειών (Tulpule,1980; Patel,1977; Nespor, 1981)

γ) "Προγραμματισμός θετικού αποτελέσματος" και καλλιέργεια ψυχολογικών δεξιοτήτων

Η εμφάνιση των εγκεφαλικών κυμάτων θ είναι η κατάσταση της υψηλής δημιουργικότητας, της κατασκευής δομών, των ανώτερων δεξιοτήτων, της δυνατότητας για επίλυση προβλημάτων και για ‘Προγραμματισμό θετικού αποτελέσματος’, όπως φαίνεται στον πίνακα 1. Για να φτάσουμε στην συχνότητα των εγκεφαλικών κυμάτων θ απαιτείται να έχουμε την ικανότητα να φτάσουμε σε μια κατάσταση συνειδητότητας που μοιάζει με ονειροπόληση και είμαστε ταυτόχρονα χαλαροί και σε μεγάλη εγρήγορση. Η κατάσταση αυτή δημιουργείται στην Γιόγκα Νίντρα (Μ.Κ.Ζαφρανά, 2001) όπως και φαίνεται στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα που αναφέρθηκε παραπάνω με την εμφάνιση των κυμάτων θ. Αυτά τα ευρήματα υπονοούν την δυνατότητα που δίνει η Γιόγκα Νίντρα για την διεύρυνση της συνειδητότητας, για βαθιά χαλάρωση, και για ‘Προγραμματισμού Θετικού Αποτελέσματος’. (Dτ- Α.Κ. Gosh,1998; Mandlik, Dr. P.Jain Dr. K.Jain ), καθώς και για την καλλιέργεια διαφόρων ψυχολογικών δεξιοτήτων.

Θα πρέπει να αναφέρουμε λίγα λόγια για την έννοια "Προγραμματισμός θετικού αποτελέσματος".

Υποστηρίζεται από τους ψυχολόγους ότι ένα μεγάλο μέρος της καθημερινής μας συμπεριφοράς, είναι συμπεριφορά προγραμμάτων, δηλαδή συμπεριφορά χρωματισμένη από εγκεφαλικά προγράμματα που δημιουργήθηκαν στην πρώιμη παιδική μας ηλικία. Τα προγράμματα αυτά χρησίμευσαν στο να μας δώσουν την αίσθηση της προσωπικής μας αξίας, την αυτοεκτίμηση και τι μπορούμε να περιμένουμε από την ζωή μας. Τα προγράμματα αυτά λειτουργούν κάτω από το επίπεδο της συνείδησης μας και συνεχίζουν να λειτουργούν σε όλο το διάστημα της ζωής μας εκτός και αν ασκηθούμε στο να τα προσδιορίσουμε επακριβώς και να μάθουμε πώς να τα αλλάξουμε σε περίπτωση που δεν μας οδηγούν σε θετικά αποτελέσματα, όσον αφορά την ζωή μας. Ο καλύτερος τρόπος για να πετύχουμε κάτι τέτοιο ονομάζεται ‘πρόγραμμα θετικού αποτελέσματος’ Το να επιστρατεύσουμε τις διευρυμένες δυνάμεις μας προκειμένου να επιτύχουμε μια μακροχρόνια αλλαγή δεν είναι κάτι ξένο στην ιστορία του ανθρώπου ανεξάρτητα από το πώς το ονομάζουμε.

Συγκεκριμένα αφού ο ασκούμενος χαλαρώσει βαθιά και φτάσει στο τέταρτο κανάλι (κύματα θ), υπαγορεύει στον εαυτό του, θετικά διατυπωμένο το στόχο που θα ήθελε να πετύχει στο μέλλον. Ο εγκέφαλος του που βρίσκεται σε κατάσταση βαθιάς χαλάρωσης και δεκτικότητας, αυθυποβάλλεται (Μ.Κ.Ζαφρανά, 2001). Αρχικά πρόκειται για μια συνειδητή απόφαση αλλά σιγά-σιγά αυτή μετατρέπεται σε μια ισχυρή υποσυνείδητη δύναμη η οποία με τη σειρά της εκδηλώνεται στο συνειδητό επίπεδο επιφέροντας ουσιαστικές αλλαγές. Πολύ σημαντικό είναι ότι με τον τρόπο αυτό ο νους εστιάζεται, καθώς δίνεται μια κατεύθυνση, ένας συγκεκριμένος σκοπός και ενισχύεται η εσωτερική παρακίνηση του ατόμου προς τον σκοπό. Αυτό στη γλώσσα των νευροεπιστημών ονομάζεται ‘πρόγραμμα θετικού αποτελέσματος’ και στη μέθοδο της Γιόγκα Νίντρα ‘Sankalpa’ ή αλλιώς ‘Απόφαση’ (in Sw. Satyananda’s yoga nidra. Bihar School of yoga, 1998). Αυτή η προσέγγιση χρησιμοποιείται στην ψυχονευροανοσοβιολογία προκειμένου να βοηθήσουν τα άτομα να ελέγξουν τους πονοκεφάλους, ή την πίεση του αίματος και άλλες βιολογικές λειτουργίες μέσω μη λεκτικών αλληλεπιδράσεων εγκεφάλου και σώματος χρησιμοποιώντας πάντα το τέταρτο κανάλι εγκεφαλικής συχνότητας (εγκεφαλικά κύματα θ) (Μ.Κάτσιου Ζαφρανά, 2001).

Εφαρμογή της Γιόγκα Νίντρα στον αγωνιστικό αθλητισμό

Στον αγωνιστικό αθλητισμό οι απαιτήσεις της καθημερινής προπόνησης και των αγώνων είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές για τους αθλητές (Θεοδωράκης, Παπαϊωάνου, Γούδας,2002). Καθημερινός στόχος είναι η βελτίωση της απόδοσης-επίδοσης. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται γνώσεις που προέρχονται από διάφορες επιστήμες όπως φυσιολογία, βιολογία, βιοχημεία, ψυχολογία, προπονητική κ.ά., επιβεβαιώνοντας έτσι το γεγονός ότι η αθλητική απόδοση-επίδοση είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης πολλών διαφορετικών παραγόντων. Ανάμεσα στην αθλητική απόδοση-επίδοση και τους παράγοντες που την καθορίζουν βρίσκεται ο αθλητής, ο οποίος ως ένα σύστημα σώμα - νους - συναίσθημα καλείται να αποδώσει κάτω από τις εκάστοτε εξωτερικές (αγωνιστικές) αλλά και εσωτερικές συνθήκες. Ο Harre χαρακτηρίζει τις φυσικές και ψυχικές ικανότητες, τις τεχνικές και τακτικές δεξιότητες, τις διανοητικές ικανότητες, τις γνώσεις και εμπειρίες του αθλητή, την προθυμία για επίδοση, συνολικά σαν δυνατότητες επίδοσης. Η «τέχνη» του αθλητή τελικά είναι να μπορεί να έχει τον έλεγχο πάνω στις δυνατότητες επίδοσης και αυτό απαιτεί από την πλευρά του την στιγμή του αγώνα κυρίως «ψυχραιμία», ή αλλιώς αυτοκυριαρχία κάτι που στηρίζεται στην χαλάρωση. Οι κορυφαίες στιγμές των αθλητών απαιτούν κατάσταση χαλάρωσης (Hardy, Jones & Gould, 1996). Οι εντάσεις επίσης που δέχεται ο αθλητής στην προπόνηση και τον αγώνα επιστρατεύουν τα ψυχικά ενεργειακά του αποθέματα. Βασική μέθοδος για να ξεπεραστούν αυτές οι εντάσεις και να μην κατασπαταλείται η ψυχική ενέργεια του αθλητή είναι η χαλάρωση. Στον αθλητισμό λοιπόν η χαλάρωση είναι μία επιθυμητή κατάσταση καθώς έχει πολλές θετικές επιδράσεις όπως :

-Αποτρέπει την κατανάλωση περιττής ενέργειας από τον αθλητή κατά την διάρκεια του αγώνα όταν επικρατεί μεγάλη ένταση και διατηρεί ένα ιδανικό επίπεδο ενεργοποίησης.

-Καθώς οι διάφορες λειτουργίες των συστημάτων του οργανισμού είναι αλληλοεξαρτόμενες η σωματική χαλάρωση οδηγεί σταδιακά στην συναισθηματική και νοητική χαλάρωση (συγκρ. Jacobsen, 1938) με αποτέλεσμα να απομακρύνεται η ανησυχία και ο φόβος, να επικρατεί μια κατάσταση γενικής ευεξίας και να ενισχύεται η αυτοπεποίθηση.

-Διευκολύνει τον δρόμο προς το υποσυνείδητο με αποτέλεσμα να μπορούν να γίνουν αλλαγές σε αρνητικές στάσεις και συμπεριφορές και μπορεί να επιτευχθεί πιο εύκολα η νοερή προπόνηση. (Σ. Μπάουμαν & Χ. Τσορμπατζούδης, 1995). Έτσι η σωματική και πνευματική (νοητική και συναισθηματική) χαλάρωση είναι μια δεξιότητα πολύ χρήσιμη για τους αθλητές να την διδαχτούν και να εξασκούνται καθημερινά σ αυτή (Θεοδωράκης, Παπαϊωάνου, Γούδας, 2002).

Πως η Γιόγκα Νίντρα βοηθά στο χώρο του αγωνιστικού αθλητισμού

Αν και δεν έχει ανακοινωθεί εφαρμογή της Γιόγκα Νίντρα στον αθλητικό χώρο με πειραματικά δεδομένα η εφαρμογή της τεχνικής στον ευρύτερο χώρο της ιατρικής, της εκπαίδευσης (RYE) καθώς και σε άλλους χώρους, δείχνει ότι μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και στον αθλητικό χώρο.

Έτσι:

α) Μπορεί να υποβοηθήσει σημαντικά τις διαδικασίες ανάληψης και αποκατάστασης μετά την προπόνηση και τον αγώνα, μέσα από την προοδευτική ψυχοσωματική χαλάρωση και τα ψυχοφυσιολογικά αποτελέσματα που επιφέρει.

Η μέθοδος της Γιόγκα Νίντρα μας φέρνει σε μια κατάσταση χαλάρωσης) που επιτρέπει να γίνουν ορισμένες φυσιολογικές μεταβολές σε σύντομη χρονική περίοδο (in Sw. Satyananda’s yoga nidra. Bihar School of yoga, 1998). Η χαλάρωση είναι μια κατάσταση που ορίζεται πολύ καλά από την ιατρική και φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Χαλάρωση και στρες

Χαλάρωση	Αλλαγές	Στρες
↓	Μυϊκός τόνος	↑
↓	Ρυθμός αναπνοής	↑
↓	Καρδιακός ρυθμός	↑
↓	πίεση αίματος	↑
↓	Μεταβολισμός	↑
↓	μερικές ορμόνες (επινεφρίδιες, θυρεοειδής, κ.λπ)	↑
↓	γαλβανική αγωγιμότητα δερμάτων	↑
↓	Γαλακτικό οξύ	↑
↓	Συχνότητα εγκεφαλικών κυμάτων (ΗΕΓ)	↑

Κατά την διάρκεια της Γιόγκα Νίντρα όπως προκύπτει και από τα αποτελέσματα της εφαρμογής της στον ιατρικό χώρο, γίνεται μια επιβράδυνση της όλης λειτουργίας του μεταβολισμού, που υποδηλώνεται από την μείωση της κατανάλωσης οξυγόνου, την αύξηση της δερματικής αντίστασης, τη μείωση του καρδιακού ρυθμού, και την αύξηση της δραστηριότητας των κυμάτων άλφα στον εγκέφαλο. Η πίεση του αίματος επίσης μειώνεται αλλά εξαιτίας της μειωμένης συστολής των αιμοφόρων αγγείων, υπάρχει μεγαλύτερη ροή αίματος σε ολόκληρο το σώμα. Η αυξημένη ροή αίματος είναι υπεύθυνη για την επαρκή μεταβίβαση οξυγόνου στους μύες για την διάσπαση του γαλακτικού οξέως που συσσωρεύεται κατά την διάρκεια της μυϊκή δραστηριότητας. Αυτό το είδος των φυσιολογικών μεταβολών συμβαίνει κανονικά στη διάρκεια του βαθύ ύπνου, αλλά μόνο μετά από μερικές ώρες. Η Γ.Ν. επιφέρει μια κατάσταση που είναι βαθύτερη από τον ύπνο και επιτρέπει να γίνουν ορισμένες φυσιολογικές μεταβολές σε σύντομο χρονικό διάστημα.

β) Η Γιόγκα Νίντρα όπως αναλύθηκε επιφέρει μια εγκεφαλική κατάσταση υψηλής νοητικής αποτελεσματικότητας (πίνακας 1). Η εμφάνιση των εγκεφαλικών κυμάτων α συσχετίζεται με αυξημένη δημιουργικότήτα, αυξημένη απόδοση στην αφομοίωση νέων εννοιών, υψηλότερο λεκτικό δείκτη νοημοσύνης και μειωμένο νευρωτισμό (συγκρ. Ασημάκης 1991, 139 κ.α.) και των κυμάτων Θ με τις ανώτερες δεξιότητες, την επίλυση προβλημάτων, την δυνατότητα για ‘Πρόγραμμα θετικού αποτελέσματος’ και γενικά τις υψηλότερες αποδόσεις.

Αυτό που ενδιαφέρει κυρίως τους αθλητές, σε σχέση με το παραπάνω, είναι η δυνατότητα για καλλιέργεια των διαφόρων ψυχολογικών δεξιοτήτων και η δυνατότητα για ‘προγραμματισμό θετικού αποτελέσματος’. Μελετώντας κανείς τα διάφορα στάδια της Γιόγκα Νίντρα παρατηρεί ότι ο ασκούμενος με ένα συστηματικό και προοδευτικό τρόπο μπορεί να αναπτύξει διάφορες ψυχολογικές δεξιότητες ταυτόχρονα στην ίδια τεχνική. Δηλαδή :

Στο στάδιο ένα ο ασκούμενος εκπαιδεύεται να αγνοεί τα εξωτερικά ερεθίσματα και να επικεντρώνεται μόνο σε εκείνα που τον ενδιαφέρουν. Ο αθλητής μπορεί να το χρησιμοποιήσει αυτό στον αγώνα με ένα προφανή τρόπο.

Στο στάδιο τρία εκπαιδεύεται να μπορεί να αποκτά επίγνωση του σώματος του και των φυσιολογικών λειτουργιών του, να αναγνωρίζει την σωματική ένταση και να την αποβάλλει. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για τους αθλητές καθώς αυξάνουν την επίγνωση της σωματικής τους κατάστασης και μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν την μυϊκή κόπωση και ένταση που προέρχεται είτε από την σωματική προσπάθεια είτε από άλλη αιτία όπως το άγχος ή η ανησυχία.

Στο στάδιο τέσσερα μαθαίνει να παρατηρεί την αναπνοή του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμβάθυνση της σωματικής χαλάρωσης και τη διατήρηση του νου μακριά από τα εξωτερικά ερεθίσματα. Ο αθλητής μαθαίνει τη σχέση αναπνοής, χαλάρωσης και συγκέντρωσης και μπορεί να την χρησιμοποιεί αποτελεσματικά σε διάφορες καταστάσεις είτε για να παραμένει συγκεντρωμένος στον σκοπό του είτε να χαλαρώνει το σώμα του ή τον νου του από τις επιδράσεις του άγχους, της ανησυχίας, της αρνητικής σκέψης, κ.ά..

Στο στάδιο πέντε ο ασκούμενος μαθαίνει πώς να απελευθερώνεται από τα ψυχοσωματικά ερεθίσματα. Για παράδειγμα, ένας αθλητής μπορεί να αποκτήσει επίγνωση για συναισθήματα που έχουν σχέση με την ήττα ή την νίκη, τον πόνο, την κούραση κ.ά. και να απαλλαγεί από αυτά καθώς τα φέρνει στο συνειδητό επίπεδο.

Στο στάδιο έξι μαθαίνει κανείς να οραματίζεται ή αλλιώς να απεικονίζει εικόνες. Εδώ μπορεί ο αθλητής να καλλιεργήσει την νοερή εξάσκηση και την απεικόνιση. Καθώς προχωρά η άσκηση καλλιεργείται και η συγκέντρωση του νου σ ένα σημείο, δηλαδή η δεξιότητα της αυτοσυγκέντρωσης.

Στο στάδιο επτά όπως και στο στάδιο δύο δίνεται η δυνατότητα για ‘προγραμματισμό θετικού αποτελέσματος’. Εδώ ο αθλητής μπορεί να χρησιμοποιήσει την δυνατότητα αυτή για να θέσει και ενισχύσει τον αγωνιστικό του στόχο στα πλαίσια της ενεργοποίησης του μηχανισμού που αναλύθηκε στην παράγραφο β. Ο αθλητής επιλέγει συνειδητά το στόχο του, και τον διατυπώνει νοερά, οπότε τον καθιστά συγκεκριμένο, τον επαναλαμβάνει και εστιάζεται σ αυτόν σε μια κατάσταση βαθιάς χαλάρωσης όπου δεν παρεμβάλουν οι αμφιβολίες του συνειδητού νου και όπου βρίσκεται σε ένα επίπεδο αυξημένης νοητικής αποτελεσματικότητας όπως προαναφέρθηκε. Επίσης, επειδή ο ίδιος ο αθλητής αναλαμβάνει την ευθύνη της λήψης απόφασης (αυτός επιλέγει και θέτει το στόχο) ενισχύει την εσωτερική του παρακίνηση προς τον στόχο. Μέσα από τα παραπάνω στάδια, ο αθλητής γίνεται ένας ήρεμος παρατηρητής του εαυτού του, που αποκτά επίγνωση για την παραμικρή πτυχή της σωματικής, νοητικής και συναισθηματικής του κατάστασης. Το αξιοσημείωτο στην τεχνική της Γιόγκα Νίντρα είναι ότι το κάθε στάδιο θεμελιώνεται πάνω στο προηγούμενο. Για παράδειγμα δεν θα μπορούσε κανείς να προχωρήσει στην απεικόνιση (οραματισμό) όταν δεν είχε επιτευχθεί πριν η απαραίτητη σωματική και συναισθηματική χαλάρωση και υπήρχαν ερεθισμοί από αυτά τα επίπεδα. Έτσι η Γιόγκα Νίντρα προχωρά με ένα συστηματικό και προοδευτικό τρόπο στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, που αρχικά είναι η βαθιά ψυχοσωματική χαλάρωση.                                                                                                              
Παρασκευή Ουγκρενίδου

Πτυχιούχος Φυσικής Αγωγής

more: audio video practice https://vimeo.com/66413463